Sara Lopes Cardozo is geboren op 15 oktober 1905 in Amsterdam. Haar ouders waren Isaac Lopes Cardozo (20 februari 1871- 19 november 1934) en Klaartje Lopes Cardozo-Auerhaan (20 maart 1870- Auschwitz 10 september 1942). Sara had twee oudere zussen: Betje (8 maart 1897- Sobibor 28 mei 1943) en Sophie (8 februari 1899- Sobibor 29 mei 1943).
Na de dood van Sara’s vader Isaac hertrouwde haar moeder met Lodewijk Scharis. (23 april 1867- Auschwitz 24 september 1942).

Sara van Amerongen-Lopes Cardozo

In De Maasbode van 20 september 1940 wordt melding gemaakt van het huwelijk (onderste regel) tussen Sara Lopes Cardozo en Samuel van Amerongen, dat plaatsvond op 19 september 1940. Ze gingen wonen aan de Moddermolensteeg 8 I in Amsterdam.

Samuel David van Amerongen is geboren in Amsterdam op 12 oktober 1901.Zijn ouders waren David Samuel van Amerongen (15 april 1873- 26 februari 1938) en Johanna van Amerongen-van Kleef (6 juli 1872- Auschwitz, 28 september 1942). Samuel (Sam) was de oudste van de zeven kinderen, zes zonen en een dochter. Na hem kwamen Marcus David, (19 december 1902- 11 oktober1986)), Izak David (22 januari 1904- ), Manus David (24 maart 1905- 27 juli 1942), Levie David (10 april 1906- 13 augustus 1942) Hendrick David (21 oktober 1907- 2 november 1908) en Elisabeth (15 juli 1910- Auschwitz 28 september 1942)

Samuel kwam uit een muzikaal gezin. Op deze foto spelen Izak, Samuel en Marcus respectievelijk piano, viool en cello. De jongste van het gezin, Elisabeth was later bekend als zangeres onder de naam ´Miss Betty`.

Izak, Samuel en Marcus van Amerongen bespelen respectievelijk piano, viool en cello. Foto: privécollectie

Samuel en Sara kwamen op 6 september 1942 aan in kamp Westerbork. Op hun kaarten van de Joodse Raad staat dat Samuel agent was en Sara grossier.
Ze gingen de volgende dag al, op 7 september 1942 op transport naar Auschwitz.

Een ooggetuige schreef over dit transport:
‘Toen ik in het ziekenhuis lag, was de spoorweg van Westerbork naar Hooghalen nog lang niet gereed. ’s Morgens om vijf uur meen ik, kon ik vanuit mijn venster waarnemen hoe de troep gedeporteerden voor dien dag werd gereedgemaakt. Zwaar bepakt en beladen stonden ze daar in de vroege ochtend het sein af te wachten waarop de stoet begeleid door Nederlandsche Marechaussees de wandeling naar Hooghalen moest aanvangen. Veelal werden de moeders met de kleine kinderen op vrachtwagens vervoerd. De verleiding is groot nu te gaan schetsen hoe mijn gevoelens waren bij het aanzien van een zoo grote ellende, bij zooveel verdriet. Kan het den lezer werkelijk interesseren hoe het met iemand gesteld is, die het gevoel heeft leren kennen van het vaak zoo makkelijk uitgesproken: Mijn hart breekt me in de borst …’
Uit: het bericht van een zaalleider

Het transport van 7 september 1942 was een Cosel-transport, wat inhoudt dat de trein voor Auschwitz stopte in het plaatsje Cosel om er jongemannen uit te halen voor de werkkampen. Samuel was een van hen.
In dit transport zaten 930 personen. 110 hiervan zijn in Cosel uit de trein gehaald. Uiteindelijk hebben 9 personen de oorlog overleefd.
De overlijdensdatum van Samuel David van Amerongen is op 31 maart 1943 vastgesteld. Zijn sterfplaats was Seibersdorf. Hij was 41 jaar.

Sara van Amerongen-Lopes Cardozo stierf in Auschwitz aan ‘Darmkatar’ op 24 september 1942, op 36-jarige leeftijd.

Van de inventaris van het huis van Samuel en Sara aan de Moddermolensteeg 8 I is onderstaande inventarislijst bewaard gebleven: (bron: Joods Monument)

kamer
vitrage (2)
overgordijn (2)
olieverfschilderij
wandplaat (4)
hanglamp
tafel
stoel (4)
clubfauteuil (3)
divan met beddengoed
buffet met glasservies
ronde tafel (2)
spiegel
kolenoven
schemerlamp
vaas
wekker
luidspreker
bloementafel
kanten kleed (8)
schoenen
balatum vloerbedekking
tapijt
mat
kamer
overgordijn
spiegel
opklapbed met beddengoed en ombouw
nachtkastje
stoel (2)
spiegel
hanglamp
schemerlamp
dameskleding
balatum vloerbedekking
stofzuiger ("Electrolux")
gang
kokosloper
kapstok met kleding
trap
loper met roeden
keuken
vitrage (3)
lamp
tafel
stoel (2)
oliekachel
keukenkast
kokosloper

Familieleden Sara van Amerongen-Lopes Cardozo:
Na de dood van haar man was de moeder van Sara, Klaartje Lopes Cardozo (Amsterdam 20 maart 1870) hertrouwd met Lodewijk Scharis. Klaartje kwam een dag voor haar dochter Sara en schoonzoon Samuel, op 5 september 1942, aan in kamp Westerbork. Ze gingen met zijn drieën met hetzelfde transport op 7 september 1942 naar Auschwitz. Net als haar dochter stierf ook zij op 10 september 1942. Klaartje Scharis-Auerhaan was 72 jaar.
Haar man Lodewijk Scharis (Amsterdam 23 april 1867) kwam op 19 september 1942 aan in kamp Westerbork en werd op 21 september getransporteerd naar Auschwitz. Daar werd hij op 24 september 1942 omgebracht. Lodewijk Scharis was 75 jaar.

De zus van Sara, Sophie Lopez Cardozo (Amsterdam 8 februari 1899) was ongehuwd en pianolerares. Zij kwam tezamen met hun oudste zus Betje Haag-Lopes Cardozo (8 maart 1897) op 20 mei 1943 aan in kamp Westerbork. Ze werden in barak 57 geplaatst.
Ook Betjes man Salomon Haag (20 december 1896) en drie van hun vier kinderen,
Isaac (16 oktober 1922) (bode bij de Joodse Invalide), Christina (7 december 1925) en Klaartje (10 januari 1928) waren hierbij en kwamen in barak 56.
Het transport van deze zes mensen was op 25 mei 1943 en vertrok naar Sobibor. Ze werden allen omgebracht op 28 mei 1943.
Sophie Lopes Cardozo was 44 jaar. Betje Haag-Lopes Cardozo was 46 jaar, Salomon Haag was 46 jaar, Isaac Haag was 20 jaar, Christina Haag was 17 jaar en Klaartje Haag was 15 jaar.

De oudste zoon van Betje en Salomon was Jozef (13 december 1920) had een Sperre als hulpportier bij de Joodse Invalide. Hij kwam aan in kamp Westerbork op 29 september 1943 en ging op transport naar Auschwitz op 19 oktober 1943. Zijn datum van overlijden is vastgesteld op 31 maart 1944 in Polen. Jozef was 23 jaar.

Familieleden van Samuel David van Amerongen
Samuels moeder Johanna van Amerongen-van Kleef (6 juli 1878), haar dochter Elisabeth Alter-van Amerongen (15 juli 1910) en schoonzoon Barend Alter (15 januari 1905 en hun zoontje Marcel Alter (10 september 1937) kwamen op 23 september 1942 aan in kamp Westerbork. Hun transport naar Auschwitz volgde al snel, op 25 september 1942. Johanna, Elisabeth en Marcel werden na aankomst, op 28 september 1942 omgebracht. Barends dood werd vastgesteld op 31 januari 1943.
Johanna van Amerongen-Van Kleef was 70 jaar. Elisabeth Alter-van Amerongen was 32 jaar. Marcel Alter was 5 jaar. Barend Alter was 38 jaar.

De enige overlevenden uit deze familie waren Marcus David van Amerongen, zijn vrouw Catharina Wilhelmina van Amerongen-Moltini (Amsterdam 18 februari 1908) en hun kinderen David Marcus (19 februari 1930), Silvain Marcus (21 maart 1932) en Johanna Dorothea (28 oktober 1938).
Catharina was katholiek, wat op grote bezwaren stuitte bij de vader van Marcus. Om het huwelijk toch door te kunnen laten gaan, nam Catharina het Joodse geloof aan, waardoor het hele gezin, toen de oorlog uitbrak als Joods geregistreerd was. Waarschijnlijk heeft een suggestie van broer Izak, werkzaam bij de Joodse Raad, een reddende oplossinggebracht. Er kwam een rechtszaak, waarin de rechtsgeldigheid van de toetreding tot het Joodse geloof van Catharina bestreden werd. Deze werd gewonnen, en Catharina werd weer als katholiek geregistreerd. Daardoor kon zij met haar kinderen in hun huis blijven wonen. Marcus moest in een werkkamp, maar wist te overleven. 

Izak David van Amerongen en zijn vrouw Helena van Amerongen-van Voolen hadden een Sperre vanwege de functie van Izak bij de Joodse Raad. Ondanks deze Sperre kwamen zij op 26 augustus 1943 aan in kamp Westerbork. Zij werden op 31 augustus getransporteerd naar Auschwitz. Helena van Amerongen-van Voolen kwam op 3 september 1943 om. Zij was 36 jaar. Izak van Amerongen kwam om ergens in Polen. Zijn overlijdensdatum is vastgesteld op 30 maart 1944. Hij werd 40 jaar.

Manus van Amerongen en zijn vrouw Anna van Amerongen-Tertaas kwamen op 15 juli 1942 aan in kamp Westerbork. Hun transport naar Auschwitz was al de volgende dag.
Levie van Amerongen en zijn vrouw Betsy van Amerongen-van der Ven kwamen op dezelfde dag aan en gingen mee met hetzelfde transport.
Beide broers stierven in Block 12, de ziekenbarak van Auschwitz, Manus op 27 juli 1942 en Levie op 13 augustus 1942.
Anna van Amerongen-Tertaas stierf op dezelfde dag als haar schoonzus Betsy van Amerongen-van der Ven, op 30 september 1942.
Manus van Amerongen was 37 jaar, Anna van Amerongen-Tertaas was 32 jaar
Levie van Amerongen was 36 jaar, Betsy van Amerongen-van der Ven was 32 jaar.