Manus David van Amerongen is geboren in Amsterdam op 24 maart 1905. Zijn ouders waren David Samuel van Amerongen (Naarden, 15 april 1873- Amsterdam 26 februari 1938) en Johanna van Amerongen-van Kleef (Leeuwarden, 6 juli 1872- Auschwitz, 28 september 1942). Manus was de vierde van de zeven kinderen, zes zonen en een dochter. De oudste was Samuel David (12 oktober 1901), daarna kwamen Marcus David, (19 december 1902) en Izak David (22 januari 1904). Na Manus werden geboren Levie David (10 april 1906) en Hendrick David (21 oktober 1907, dit kind leefde slechts1 jaar, hij stierf op 2 november 1908). Als laatste kwam op 15 juli 1910 dochter Elisabeth ter wereld.

Manus David van Amerongen

Het was een muzikaal gezin. Op deze foto spelen Izak, Samuel en Marcus respectievelijk piano, viool en cello. De jongste van het gezin, Elisabeth was later bekend als zangeres onder de naam ´Miss Betty`. Er is niet na te gaan of ook Manus een instrument bespeelde.

Izak, Samuel en Marcus van Amerongen bespelen respectievelijk piano, viool en cello.

In het militieregister gedateerd 19 maart 1924 wordt vermeld dat Manus geschikt was om zijn militaire dienstplicht te vervullen, maar dat hij vrijgesteld was wegens broederdienst. Daar staat ook dat hij een Ulo-diploma bezat, en dat hij bediende was op een handelskantoor en woonde met zijn ouders op de Plantage Muidergracht 87 hs in Amsterdam.

Op 12 september 1925 vierden de ouders van Manus hun 25-jarig huwelijksjubileum.

Manus rechts, vooraan liggend zijn zuster Elisabeth.

Manus’ vader David van Amerongen overleed op 26 februari 1938 te Amsterdam op 64-jarige leeftijd. Zijn moeder Johanna woonde daarna bij haar dochter Elisabeth en haar man Barend Alter en hun zoontje Marcel aan de Zwetstraat 25 in Den Haag.

Manus trouwde op 16 oktober 1940 met Anna Tertaas. Ze woonden in bij Anna’s ouders aan de Nieuwe Achtergracht 113 I in Amsterdam. Manus was toen koopman.

Anna Tertaas is geboren in Duisburg, Duitsland, op 21 december 1909. Haar vader was Joost Tertaas (29 november 1881- Sobibor 26 maart 1943), haar moeder Rosalie Tertaas-Kraal (13 april 1883-Sobibor 26 maart 1943). Anna was enig kind.

In het Nieuw Israelietisch Weekblad van 12 november 1926 staat onderstaand krantenbericht. In combinatie met de naam ‘Van Amerongen’, de achternaam van haar latere echtgenoot, kan worden aangenomen dat het hier om Anna Tertaas gaat. Ze was toen bijna 15 jaar. Waarschijnlijk was ‘Van Amerongen’ een van de broers van haar latere echtgenoot, zowel Samuel, Marcus als Izak van Amerongen zaten ‘in de muziek’.

Manus van Amerongen en zijn vrouw Anna van Amerongen-Tertaas kwamen op 15 juli 1942 aan in kamp Westerbork. Hun transport naar Auschwitz was al de volgende dag. Manus’ broer en schoonzus Levie en Betsy van Amerongen-van der Ven kwamen op dezelfde dag aan en gingen mee met hetzelfde transport.
Beide broers stierven in Block 12, de ziekenbarak van Auschwitz, Manus op 27 juli 1942 en Levie op 13 augustus 1942.
Anna van Amerongen-Tertaas stierf op dezelfde dag als haar schoonzus Betsy van Amerongen-van der Ven, op 30 september 1942.
Manus van Amerongen was 37 jaar, Anna van Amerongen-Tertaas was 32 jaar
Levie van Amerongen was 36 jaar, Betsy van Amerongen-van der Ven was 32 jaar.

Ooggetuige Hilda Verwey schreef over dit transport:

‘Het eerste signaal kreeg ik in Beilen, toen ik Westerbork weer ging bezoeken. Spoorwegarbeiders vertelden me dat ze een trein hadden zien vertrekken met mensen die de vorige dag uit Amsterdam gearriveerd waren. Die spoorwegmensen waren ervan overtuigd, dat ze direct vermoord zouden worden. Ik heb dat toen eerst niet willen geloven.’

Ook de ouders van Anna van Amerongen-Tertaas Joost en Rosalie Tertaas-Kraal kwamen om, dat was in Sobibor op 26 maart 1943.

Overige familieleden van Manus David van Amerongen:
Manus’ moeder Johanna van Amerongen-van Kleef (6 juli 1878), zijn zus Elisabeth Alter-van Amerongen (15 juli 1910), haar man Barend Alter (15 januari 1905) en hun zoontje Marcel Alter (10 september 1937) kwamen op 23 september 1942 aan in kamp Westerbork. Hun transport naar Auschwitz volgde al snel, op 25 september 1942. Johanna, Elisabeth en Marcel werden na aankomst, op 28 september 1942 omgebracht. Barends dood werd vastgesteld op 31 januari 1943.
Johanna van Amerongen-Van Kleef was 70 jaar. Elisabeth Alter-van Amerongen was 32 jaar. Marcel Alter was 5 jaar. Barend Alter was 38 jaar.

De oudste broer van Manus, Samuel David van Amerongen was getrouwd met Sara Lopes Cardozo. Sara is geboren in Amsterdam op 15 oktober 1905. Samuel en Sara kwamen op 6 september 1942 aan in kamp Westerbork, ze gingen de volgende dag, op 7 september 1942 op transport naar Auschwitz.
Sara van Amerongen-Lopes Cardozo stierf aldaar op 24 september 1942, op 36-jarige leeftijd.
De overlijdensdatum van Samuel David van Amerongen is op 31 maart 1943 vastgesteld. Zijn sterfplaats was Seibersdorf. Hij was 41 jaar.

De enige overlevenden uit deze familie waren Marcus David van Amerongen, zijn vrouw Catharina Wilhelmina van Amerongen-Moltini (Amsterdam 18 februari 1908) en hun kinderen David Marcus (19 februari 1930), Silvain Marcus (21 maart 1932) en Johanna Dorothea (28 oktober 1938).
Catharina was katholiek, wat op grote bezwaren stuitte bij de vader van Marcus. Om het huwelijk toch door te kunnen laten gaan, nam Catharina het Joodse geloof aan, waardoor het hele gezin, toen de oorlog uitbrak als Joods geregistreerd was. Waarschijnlijk heeft een suggestie van broer Izak, werkzaam bij de Joodse Raad, een reddende oplossing gebracht. Er kwam een rechtszaak, waarin de rechtsgeldigheid van de toetreding tot het Joodse geloof van Catharina bestreden werd. Deze werd gewonnen, en Catharina werd weer als katholiek geregistreerd. Daardoor kon zij met haar kinderen in hun huis blijven wonen. Marcus moest in een werkkamp, maar wist te overleven.

Izak David van Amerongen en zijn vrouw Helena van Amerongen-van Voolen hadden een Sperre vanwege de functie van Izak bij de Joodse Raad. Ondanks deze Sperre kwamen zij op 26 augustus 1943 aan in kamp Westerbork. Zij werden op 31 augustus getransporteerd naar Auschwitz. Helena van Amerongen-van Voolen kwam op 3 september 1943 om. Zij was 36 jaar. Izak van Amerongen kwam om ergens in Polen. Zijn overlijdensdatum is vastgesteld op 30 maart 1944. Hij werd 40 jaar.

Foto's: privécollectie