Daniël Preso is de oudste zoon van Gerrit Preso (Amsterdam 1884) en Rosette Preso-Polak (Amsterdam 1892). Hij is geboren op 1 april 1913 in Amsterdam. Na hem werd op 7 september 1920 zijn broer Bernard geboren. Zijn ouders waren op 17 augustus 1911 in Amsterdam getrouwd. Vader Gerrit was ten tijde van zijn huwelijk diamantzager en later werd hij banketbakker. Nadat ze voor de tweede keer weduwe was geworden, woonde Daniëls grootmoeder, Fijtje Polak-van Volen, in bij het gezin, aan de Uiterwaardenstraat 115 III in Amsterdam. Ze stierf in Amsterdam in het eerste oorlogsjaar, ze werd 89 jaar.

Foto links: Daniël Preso (Joods Monument Zaanstreek)

Daniël Preso

De banketbakkerij van Daniëls vader was gevestigd in de Oude Hoogstraat 20 en had de naam ‘Patisserie Parisienne’. Later werd de naam: ‘Electr. Banketbakkerij Lunchroom’.

1915

1920

In 1939 ging de banketbakkerij failliet. Vader Gerrit werd daarna vertegenwoordiger.

Faillissement, uitgesproken op 1 mei 1939

In 1914 verscheen onderstaande advertentie in de krant, Daniël was nog een baby, zijn oudtante Margaretha Brogholter-van Volen was een zus van zijn oma Fijtje.

1921. Deze advertentie is medeondertekend door nichtje Julia Polak, dochter van Daniëls oom David en tante Ida. Julia Polak was twee weken ouder dan zijn broertje Bernard Preso.

De grootmoeder van Daniel, Fijtje Polak-van Volen woonde in bij het gezin van haar dochter Rosette aan de Uiterwaardenstraat 115 III in Amsterdam. Fijtje stierf in Amsterdam in het eerste oorlogsjaar, ze werd 89 jaar.

Daniël vertrok, zoals zijn Amsterdamse gezinskaart vermeldt, in september 1931, op 18-jarige leeftijd naar Brussel. In augustus 1932 kwam hij terug uit België. Hij was aanvankelijk banketbakker bij zijn vader, en vanaf september 1939 kantoorbediende en vertegenwoordiger bij Polak & Schwarz in Zaandam, destijds. Dat was een door Levi Polak en Joseph Schwarz in Zutphen opgericht geur- en smaakstoffenbedrijf, dat zich tot een van de belangrijkste producenten op dat gebied in de wereld ontwikkeld had.

Daniël trouwde op 28 januari 1942 met regenkledingplakker Bronislawa ‘Nuscha’ Nagler, geboren op 22 februari 1914 in Stanislau, Galicië (Oostenrijk-Hongarije, nu Oekraïne). Daniël en Bronislawa gingen inwonen bij Daniëls ouders Gerrit en Rosette Preso-Polak aan de Uiterwaardenstraat 115 III in Amsterdam.

Bronislawa ‘Nuscha’ Nagler werd geboren als vierde kind van de vijf in Stanislau Oostenrijk-Hongarije, nu Ivano Frankiwsk in Oekraïne op 22 april 1914. Haar vader, Yeshayahu Osias Nagler was geboren in 1882 in Sadagora (Oostenrijk/Hongarije, nu Oekraïne) en stierf in januari 1941 in Amsterdam. Haar moeder, Gittel Nagler-Reich werd geboren in 1884 in Kalusz (Oostenrijk Hongarije, nu Oekraïne).
Het gezin komt vanaf 1933 voor in de archieven van Amsterdam. In 1937 woonde het gezin aan de Gijsbrecht van Aemstelstraat 2 hs.

De oorlog.
Op de kaart van de Joodse Raad van Daniël staat dat hij als kok werkzaam was bij het CIZ aan de Jacob Obrechtstraat 92. Op de kaart van zijn vrouw Bronislawa is vermeld dat ze een Sperre had vanwege haar werk voor de Wehrmacht. Ook had zij een doopbewijs, ze was half-joods staat er genoteerd.

Daniël en Bronislawa waren de eersten van de familie aan de Uiterwaardenstraat 115 III die naar kamp Vught moesten, dat was op 24 februari 1943. Er is een melding op Daniëls Joodse Raadkaart dat hij op 21 mei 1943 tewerkgesteld was in Moerdijk. Op 2 mei 1943 kwamen Rosette Preso-Polak en haar jongste zoon Bernard aan in kamp Vught, haar man Gerrit als laatste op 26 mei 1943.

Daniëls ouders Gerrit en Rosette Preso-Polak kwamen vanuit Vught op 6 juni 1943 aan in kamp Westerbork. Ze werden op 8 juni 1943 doorgestuurd naar Sobibor, waar ze op 11 juni 1943 omgebracht werden. Rosette Preso-Polak was 51 jaar. Gerrit Preso was 58 jaar.

Daniël en Bronislawa Preso-Nagler kwamen aan in Westerbork op 2 juli 1943
Het echtpaar werd op 6 juli 1943 op transport gesteld naar Sobibor. Ze werden daar op 9 juli 1943 vermoord. Daniël Preso was 30 jaar. Bronislawa Preso-Nagler was 23 jaar.

Bernard Preso kwam pas op 18 oktober aan in kamp Westerbork, om de volgende dag met hetzelfde transport naar Auschwitz vervoerd te worden. Hij is tewerkgesteld. Zijn datum van overlijden is vastgesteld op 31 maart 1944 in Polen. Bernard Preso was toen 23 jaar.

Familie van Bronislawa Preso-Polak
Moeder Gittel kwam, samen met Bronislawa’s jongste zus Olga (Wenen 1919) terecht in Ravensbrück. Bij de bevrijding door het Rode Leger slaagde een Zweeds hulpkonvooi erin duizenden vrouwen uit het kamp te repatriëren. Bij een bominslag werden zowel Gittel als Olga dodelijk getroffen. Ze stierven op 24 april 1945.
Zus Anna Marya (Stanislau nu Ivano F Oekraïne 1911) en haar man en dochtertje stierven in 1943 in Auschwitz. Twee broers van Bronislawa overleefden: Romciu (Stanislau, nu Ivanko F Oekraïne 1909- 1999) en Natan (Stanislau, nu Ivano F Oekraïne 1913 – 1987).