We weten niet veel over Henrica, maar wel dat ze heel veel van haar moeder hield.

Henrica Barendse

Henrica Barendse, die Jetje werd genoemd, werd geboren in Rotterdam op 8 februari 1918 als negende kind in het grote gezin van Hartog Barendse (Rotterdam, 4 april 1882) en Adriana Spiero (Den Haag, 23 december 1882). Haar tweelingzusje Anna leefde slechts 11 dagen. Het gezin telde 14 kinderen (*1) die tussen 1904 en 1925 werden geboren. Haar vader handelde in oudheden, zoals hij dat noemde: hij kocht en verkocht meubelen, kleding, oud ijzer en metalen, tegels en zelfs kunstgebitten. Het gezin verhuisde in Rotterdam vele malen en in 1932 verhuisden de ouders en de kinderen die nog thuis woonden, onder wie Henrica, naar Den Haag, eerst naar Kanaalweg 41, toen naar Renbaanstraat 116 en in 1938 naar Havenkade 36 in Scheveningen.

Over Henrica is niet veel bekend. Op haar Joodse Raadkaart staat dat ze dienstbode was, misschien hielp ze haar moeder in de huishouding, want haar laatste adres, het adres dat op de Joodse Raadkaart staat is Havenstraat 36. En dat ze dol op haar moeder was blijkt wel uit de foto’s.

Henrica en haar moeder, beginjaren 30.

Alle foto’s op deze pagina komen van Joodsmonument.nl, van de pagina Henrica Barendse, maar de naam eronder is steeds Hendrika. Een oudere zus van Henrica heette Hendrika (Rotterdam 1914), dus er is verwarring mogelijk. Deze foto’s staan niet op de Joodsmonument pagina van Hendrika Barendse, dus we mogen ervan uit gaan dat dit allemaal foto’s van Henrica zijn.

Haar zus Hendrika (Rotterdam 1914) was getrouwd met Hubertus Pouw. Zij kwam op 17 december 1943 aan in Westerbork, en belandde in barak 67, een strafbarak. Ze was op dat moment in verwachting, en ze bleef in Westerbork om de geboorte van haar kind af te wachten. Dat gebeurde op 4 april 1944 ; zij kreeg een zoon, Harry. Uiteindelijk werd Hendrika met het laatste transport naar Auschwitz, op 3 september 1944, samen met bijvoorbeeld de familie van Anne Frank, gedeporteerd. Zij heeft in Auschwitz nog een paar maanden geleefd, wij weten niet wat haar in die periode is overkomen. Haar sterfdatum is 21 januari 1945. Haar man en zoontje overleefden de oorlog.

Vanaf het najaar van 1942 verbleven er in de psychiatrische klinieken Oud-Rosenburg en in de Ramaer Kliniek in Loosduinen bijna 200 Joden in een soort semi-onderduikstaat. Met goedvinden van de directie gingen zij voor patiënten door hoewel hun adreswijzigingen niet waren doorgegeven aan de gemeente of aan de Joodse Raad. De meeste mensen waren op eigen initiatief of dat van de familie daar opgenomen. Ze betaalden daarvoor.(www.joodserfgoedDenHaag.nl -  Brochure Parnassia).

Henrica was volgens de herinneringsbrochure van Parnassia Groep, die deze klinieken later overnam, opgenomen (deze term wordt gebruikt) in de kliniek Oud-Rosenburg. Het is niet duidelijk of zij daar als patiënt al langer was of dat ze in 1942 als onderduiker kwam. Haar ouders Hartog en Adriana doken in 1942 onder in deze kliniek; zouden ze samen daar veiligheid hebben gezocht of kozen de ouders juist die plek omdat ze bij hun dochter wilden zijn?

Er vonden in de klinieken vanaf 31 december 1942 verschillende overvallen en deportaties naar Westerbork plaats maar Hartog en Adriana waren daar niet bij. Waren zij vanwege de deportaties gevlucht en ergens anders ondergedoken? Wat vaststaat is dat Hartog op 6 maart 1943 in Westerbork kwam. Op zijn Joodse Raadkaart staat dat hij in barak 58 zat, en eerst in 82, een ziekenbarak, maar dat is later doorgestreept. Op 4 mei 1943 ging hij op transport naar Sobibor, waar hij op 7 mei 1943 werd vermoord.

Adriana Barendse – Spiero zal waarschijnlijk tot de bevrijding ondergedoken zijn geweest, want zij overleefde de oorlog. Zij overleed op 21 juli 1961 en ligt begraven op de Joodse begraafplaats Metameerhuis in Wassenaar.

Henrica werd op 10 februari 1943 opgepakt en vanuit Oud-Rosenburg naar Westerbork vervoerd. Op 16 februari ging zij vandaar naar Auschwitz, waar ze op 19 februari 1943 meteen bij aankomst werd vermoord.

De Parnassia Groep in Den Haag heeft ter nagedachtenis aan de Joodse slachtoffers die in de Oud Rosenburg en Ramaer klinieken waren opgenomen of daar ondergedoken zaten dit monument onthuld :

In het monument is een uitsparing gemaakt in de vorm van een menora, de Joodse kandelaar met zeven kaarsen. De menora is hier echter afwezig, alsof deze is weggenomen. Boven de kandelaar is een monitor verwerkt waarop een permanente film is te zien van zeven brandende kaarsen. Je ziet hoe de kaarsen worden aangestoken, langzaam opbranden en uiteindelijk vervangen door nieuwe. De kaarsen symboliseren de herinnering aan de Joodse cliënten en onderduikers die werden gedeporteerd. De menora mag dan wel verdwenen zijn, de kaarsen zullen eeuwig branden en worden telkens opnieuw aangestoken, de herinnering blijft.

*1. Kinderen van Hartog en Adriana :
1. Rozetta (Rotterdam 1904 – Auschwitz 1942) getrouwd met Samuel Siegmund Ossendrijver (1902 – Auschwitz 1942)
2. Jacob Izaac (Rotterdam 1907 - ?) getrouwd met Jacoba Gijsberta van Mourik (1906 - ?)
3. Abraham (Rotterdam 1905 – Gusen 1945) getrouwd met Adriana van Olm (Rotterdam 1909 - ?)
4. Jacques (Rotterdam 1908 -1987)
5. Catharina (Rotterdam 1910 - ?) getrouwd met Maurice Bernard Coelho (1904 – 1944) en Cornelius Antonius Knaap( ?)
6. Betsy (Rotterdam 1911 - ?)getrouwd met Johannes Hubert Versteeg
7. Hendrika (Rotterdam 1914 – Auschwitz 1945) getrouwd met Hubertus Pouw
8. Theresia (Rotterdam 1916 – Arnhem 1984)getrouwd met Dompeling
9. Henrica (Rotterdam 1918 – Auschwitz 1943), tweelingzus Anna na 11 dagen overleden
10. Isidor (Rotterdam 1920) leefde slechts 3 dagen
11. Eduard (Den Haag 1920 – Ebensee1945) getrouwd met Anny Groen (Den Haag 1921 – Auschwitz 1944)
12. Dina (Rotterdam 1922 - ?)
13. Jansje (Rotterdam 1925 – Auschwitz 1944)