Helena Cohen is geboren in Zevenaar op 18 april 1877. Haar ouders waren Louis Cohen (1824-1891) en Antjen Cohen-Fortuin (1836-1912). Vader Louis was koopman. Het was een kinderrijk gezin waarin 9 kinderen werden geboren. Helena was het 7e kind.
Niet alle kinderen werden oud. Drie meisjes stierven voor het 3e levensjaar en twee broers en een zuster van Helena stierven voor of in 1940.

Foto links: Joods Historisch Museum

Helena Pezon -Cohen

Helena trouwde op 29 augustus 1905 met onderwijzer Moses Isaac Pezon.
Moses Pezon is geboren op 17 april 1883 in Linden, bij Hannover in Duitsland. Hij was de zoon van Tanchun Isaac Pezon (1857-1928) en Rebecca Pezon-Fuchs (?). Mozes was het tweede kind van de vier in dit gezin. Zijn oudere zus was Anna (1881) en een aantal jaar na hem, in 1894 werd de tweeling Selig en Mina geboren.
Anna Pezon en een van haar twee dochters kwamen om in Sobibor, Selig stierf in 1921 en Mina, haar man en dochter kwamen om in Auschwitz en Centraal-Europa.
Volgens het immigratieregister immigreerde het gezin Pezon, bestaande uit vader, moeder en hun twee kinderen Anna en Moses, in 1885 vanuit België naar Nederland. In 1886 werden ze ingeschreven in Arnhem. Daar werd in 1894 de tweeling Selig en Mina geboren. Vader Tanchun Isaac is koopman.

Moses Pezon. Foto Joods Historisch Museum

Het eerste kind van Moses en Helena werd op 27 november 1906 in Zevenaar geboren. Zijn naam was Louis. In 1907 verhuisde het gezin naar Haarlem. Daar werd op 19 december 1908 Rebecca geboren en op 9 juni 1910 kwam ook in Haarlem het jongste kind, Izak ter wereld.

In de geboorteakte van Louis, nog in Zevenaar, staat bij het beroep van Moses: ‘godsdienstonderwijzer’. In Haarlem staat op de geboorteakte van Rebecca dat Moses ‘voorzanger in de Israëlietische gemeente’ is en dat ze wonen aan het Prinsenbolwerk 52. Bij de geboorte van Izak staat hetzelfde beroep, maar dan is het adres van het gezin Spaarnwouderstraat 18.

Op de achterkant van de gezinskaart van Izak Pezon, gestempeld op 24 november 1937, is een aantekening gevonden die gaat over de nationaliteit van Izaks vader Moses. Er staat:

'… zoon van Mozes Isaac Pezon, geboren Lienden bij Hannover Dld 17-4-1883, gehuwd 29-8-1905 in Zevenaar met Helena Cohen, bij geboorte Nederlandse. M.I. Pezon is in Lienden uit aldaar gevestigde Russische ouders zijn geboren. De Russische nationaliteit heeft hij echter nooit bezeten. Volgens bericht Polizeipräsident te Hannover, bezat M.I. Pezon op tijdstip huwelijk niet ... (onleesbaar) de Duitsche nationaliteit. Hij is dus zonder nationaliteit.'

Nu was Moses al in mei van dat jaar bezig met het verkrijgen van de Nederlandse nationaliteit, zoals blijkt uit onderstaand bericht uit de Haagsche Courant van 31 mei 1937:

De namen van Mozes Isaac Pezon en Helena Pezon-Cohen komen voor op een met de hand geschreven opsomming van alle personen die in de eerste oorlogsjaren een functie vervulden binnen de Nederlands Israëlietische Gemeente Haarlem. Mozes Isaac Pezon was adjunct-secretaris, voorzanger, godsdienstonderwijzer en sjouchet (ritueel slachter) bij de joodse gemeente Haarlem en leraar bij de Godsdienstige Instelling Gemieloeth Chassadiem. Tevens bestaat er een besnijdenisregister van Moses, die de periode van 1917 tot 1942 beslaat.

Onderstaand bericht uit 1937 toont ook al de maatschappelijke betrokkenheid van Moses.

Helena Pezon-Cohen was lid van de Dames Directie van de Godsdienstige Instelling Gemieloeth Chassadiem.

De drie kinderen, Louis en Rebecca en Izak trouwden aan het begin van de oorlog.
Rebecca was de eerste, zij trouwde op17 juli 1940 met Samuel Pijnappel. (Amsterdam, 24 maart 1908). Samuel was bode en incasseerder. Ook was hij diamantbewerker. Ze gingen wonen aan de Schollenbrugstraat 15 I in Amsterdam.

Louis trouwde op 15 april 1942 met Julie Gobes (Amsterdam, 1 augustus 1916). Louis was boekhouder. Het echtpaar ging inwonen Louis’ ouders Moses en Helena. Hun adres was toen Badhuisstraat 43 in Haarlem. Van dit huwelijk zijn foto’s bewaard gebleven. Hier is als opvallend detail te zien dat de bruiloftsgasten een Jodenster dragen.

Huwelijk Julie Gobes en Louis Pezon

De heer en mevrouw Pezon (rechts) en de heer en mevrouw Gobes (links) op het huwelijk van hun kinderen. Foto’s: privé-collectie.

Het huwelijk van Izak was op 21 juli 1942. Hij trouwde met Aaltje Roodenburg (Amsterdam, 2 april 1902). Aaltje was verkoopster en Izak was verpleger. Izak is dan ingeschreven op het adres Jan Bernardusstraat 22 I in Amsterdam. Daar woonde ook zijn tante, de zuster van zijn moeder, Sebilla Cohen. Het woonadres van Aaltje Pezon-Roodenburg is volgens haar Joodse Raadkaart een ander: Pl. Middenlaan 86 in Amsterdam, daar woonden haar oudere zuster Esther met haar man Jacob Wolff. Er is geen gezamenlijk woonadres bekend van dit echtpaar.

Moses en Helena Pezon-Cohen kwamen op 24 juli 1943 aan in kamp Westerbork. Ze kwamen tegelijk met hun dochter Rebecca en ze werden geplaatst in barak 68.
Rebecca’s man Samuel Pijnappel was op dat moment al afgevoerd naar Sobibor, waar hij op 16 juli 1943, op 35-jarige leeftijd werd vermoord.

Op de Joodse Raadkaarten van het echtpaar Pezon-Cohen staat als adres Badhuisstraat 43 te Haarlem, maar bij Moses staat tussen haakjes ook bijgeschreven: Schollenbrugstraat 25, Amsterdam.
Bij de functie van Moses is genoteerd: ‘Voorzanger, godsdienstonderwijzer en leraar gevangenis’ en dat hij een Sperre heeft dankzij deze functies. Hij heeft als diploma’s: ‘Godsdienstonderwijzer, besnijder, wetschrijver’. Hij wordt gezien als een ‘Zeer bruikbaar ambtenaar’ en zijn gezondheidstoestand is goed.

Bij Helena daarentegen staat bij Gezondheid: ‘Aderverkalking, slechte bloedsomloop, zware hartpatiënt en rheumatiek’.

Het transport van Moses, Helena en hun dochter Rebecca naar Auschwitz was op 31 augustus 1943. Ze werden vermoord op 3 september 1943.
Moses Isaak Pezon was 60 jaar, Helena Pezon-Cohen was 66 jaar oud en Rebecca Pijnappel-Pezon was 35 jaar oud.
Op Rebecca’s kaart staan notities waaruit blijkt dat er nog pogingen gedaan werden om haar te vrijwaren van het transport. Dit is mislukt.

Louis, de oudste zoon van Moses en Helena, kwam samen met zijn vrouw Julie Pezon-Gobes op 16/17 februari 1943 aan in kamp Westerbork. Hun transport naar Sobibor was op 6 juli 1943. Ze werden om het leven gebracht op 9 juli 1943. Louis Pezon was 36 jaar, Julie Pezon-Gobes was 26 jaar oud.

Hun jongste zoon Izak en zijn vrouw Aaltje Pezon-Roodenburg kwamen op 20 juni 1943 aan in kamp Westerbork. Hun beider transport naar Auschwitz was op 7 september 1943.
Izak Pezon kwam op 33-jarige leeftijd om in Polen. Zijn sterfdag is gedateerd op 31 maart 1944 in Polen. Aaltje Pezon-Roodenburg kwam op 10 september 1943 om in Auschwitz op. Zij was 41 jaar oud.

Helena´s oudere zuster Sara Stad- Cohen (1867) was in 1937 opgenomen in het Apeldoornsche Bosch. Op haar kaart van de Joodse Raad staat vermeld dat haar neef Izak, de jongste zoon van Helena en Moses, haar bewindvoerder was.
Sara werd vanuit het Apeldoornsche Bosch op 22 januari 1943 via kamp Westerbork afgevoerd naar Auschwitz, daar werd ze op 25 januari 1943 vermoord. Sara was 75 jaar.

Sebilla (1874) was ook een oudere zus van Helena. Zij woonde in Amsterdam op de Jan Bernardusstraat 22. Dat was het adres waar ook Izak stond ingeschreven. Sebilla kwam op 27 maart 1943 aan in kamp Westerbork. Haar transport naar Sobibor was op 6 april 1943. Sebilla Cohen werd daar vermoord op 9 april 1943, ze was 68 jaar oud.