Walter Jacques Wijnberg groeide op in Rotterdam als enig kind in een niet-religieus Joods gezin. Zijn jeugd werd ruw verstoord toen, in de nacht van 9 op 10 mei 1940, de Waalhaven werd gebombardeerd. Na het bombardement van 14 mei besloten de Wijnbergs naar hun opa en oma in Hilversum te gaan. Een paar maanden daarna keerde het gezin echter weer terug naar Rotterdam waar Walters vader, omdat hij Joods was, als leraar klassieke talen werd ontslagen. Korte tijd later werd hij rector van het speciale lyceum voor Joodse leerlingen. In de zomervakantie van 1941 kreeg ook Walter te horen dat hij naar een aparte Joodse school moest. Vooral ingrijpend voor hem was het verplicht dragen van de davidster.

Walter Jacques Wijnberg

Op de Joodse scholen verdwenen steeds meer kinderen. Walters vader stond zijn leerlingen zo goed en kwaad als mogelijk terzijde als ze bij Loods 24 in Rotterdam klaarstonden om gedeporteerd te worden naar Westerbork. De Wijnbergs overwogen toen een vlucht naar Zwitserland, maar zagen daar vanaf nadat familie bij zo'n poging was opgepakt. Hoewel het gezin, vanwege de positie van Walters vader, weliswaar uitstel kreeg van transport, stonden bij hun thuis toch de koffers klaar en hadden ze hun waardevolle spullen bij kennissen en vrienden ondergebracht. En Walter liet zijn geliefde elektrische speelgoedtreintje bij een niet-Joods vriendje achter.

In maart 1943 kwam de oproep: het gezin moest naar Barneveld. Hier mochten bevoorrechte joden naartoe. De reis ging per stadsbus. Dat was voor Walter bijzonder: als jood had hij al een tijdje niet meer met het openbaar vervoer mogen reizen. Ze werden ondergebracht in een groot gebouw waar al veel volwassenen en kinderen waren. De Wijnbergs kregen een kamer met een aantal andere gezinnen. Zoveel leeftijdgenootjes vond Walter als enig kind natuurlijk prachtig. Hij moest ook naar school en hij kreeg zelfs een rapport. Binnen het omheinde terrein hadden de kinderen alle vrijheid: sport, spelletjes en kattenkwaad.

Eind september 1943 werd het terrein in Barneveld in de vroege ochtend omsingeld en werden uiteindelijk ook deze ‘bevoorrechte’ Joden afgevoerd naar kamp Westerbork. In Westerbork was het een enorme chaos, wat de mensen heel somber maakte. De groep uit Barneveld sliep in één barak, in bedden van driehoog en Walter moest zijn bed met een volwassene delen. Hoewel het kamp door de deportaties steeds leger werd, had  de Barneveldgroep voorlopig nog vrijstelling. Overdag ging Walter naar school en bracht hij een tijdje boodschappen rond. Zijn ouders zag hij alleen 's avonds.

Op 4 september 1944 moesten tenslotte ook de Wijnbergs Westerbork verlaten. In een benauwde goederenwagon werden vader, moeder, oma en Walter naar het concentratiekamp Theresienstadt (Tsjechië) gestuurd. Daar werd het gezin op de zolder van een kazerne ondergebracht. Mannen, vrouwen en kinderen sliepen door elkaar op de grond. Er was geen school en Walter moest, naast werken in een pottenbakkerij,  boodschappen rondbrengen. Al vrij snel werd hij ziek, roodvonk, en kwam hij op een ziekenzaal terecht.

 Op 5 februari 1945 vertrokken Walter, zijn ouders en een deel van de Barneveldgroep naar Zwitserland. Ze waren door de Duitsers geselecteerd voor een uitwisselingstransport. In Zwitserland werden ze als 'vluchtelingen' op verschillende plekken opgevangen. Walter ging weer naar school en in zijn vrije tijd trok hij met lotgenoten de bergen in. Pas op 21 augustus 1945 mochten ze Zwitserland verlaten. Na een lange treinreis werden ze in Eindhoven ondergebracht in een magazijn van de Philipsfabrieken. Ze besloten naar het huis van oma in Hilversum te gaan, maar daar bleek inmiddels iemand anders te wonen. 

Meer over Walter Jacques Wijnberg is te lezen op: https://www.geschiedenisvanzuidholland.nl/verhalen/we-kwamen-als-laatste-groep-in-westerbork-aan