Vanuit Stadskanaal en de omliggende dorpen Mussel, Musselkanaal en Onstwedde werden tijdens de oorlog 136 Joden weggevoerd en vermoord. Zij worden herdacht met een monument aan de Navolaan in Stadskanaal waarop alle namen te lezen zijn en sinds 2013 ook met struikelstenen op de plaats waar zij woonden. In het schooljaar 2021-2022 verdiepten leerlingen van de Scholengemeenschap Ubbo Emmius zich in de verhalen bij deze namen.

Vogelina Lezer

Vogelina Lezer werd geboren op 27 juni 1907 in Horsten, gemeente Onstwedde.

Haar ouders zijn David Lezer en Roosje de Levie. David Lezer was slager. Vogelina’s vader overleed toen zij nog maar 4 jaar was in 1911. Ook haar moeder overleed al voor de oorlog in 1935.

Vogelina had een oudere zus, Freka, die trouwde met Levie de Levie. Vogelina was niet getrouwd en woonde enige tijd bij haar zus aan de Albionkade 187a in Oude Pekela. In 1927 haalde Vogelina haar akte Lager Onderwijs en kon ze gaan werken als onderwijzeres.

Dat deed ze eerst op de Openbare Lagere School 3 in Musselkanaal en eind 1927 vertrok ze naar Hilversum waar ze werkte aan de Rudelsheimstichting, een school voor leerlingen met een beperking.

In september 1928 ging zij werken als ‘helpster-onderwijzeres’ aan een zelfde soort school in Apeldoorn, behorende bij Het Apeldoornsche Bosch.

In augustus 1930 werd Vogelina Lezer benoemd tot onderwijzeres aan School II in Stadskanaal en daar werkte ze een langere periode.

In 1935 vertrok ze naar de Openbare Lagere School in Alteveer, waar ze werkte tot in het begin van de oorlog. Waarschijnlijk woonde zij in deze periode bij haar zus en gezin in Oude Pekela.

Door de bezetting en de al snel daarna volgende maatregelen tegen Joden raakte Vogelina haar baan kwijt. In november 1940 werd ze op non-actief gesteld omdat ze geen Ariërverklaring kon tekenen. Joods onderwijspersoneel mocht alleen nog op Joodse scholen werkzaam zijn. Vanaf de zomer van 1941 waren ook Joodse kinderen niet langer welkom op de scholen en mochten ze alleen nog Joodse scholen bezoeken. Een deel van het eerder ontslagen personeel kon toen op die scholen gaan werken. Vogelina Lezer vertrok naar Den Haag, waar ze ging werken aan een voormalige openbare school in de Bezemstraat 1c die altijd al veel Joodse leerlingen had gehad en in 1941 een Joodse school was geworden. Uiteraard ging Vogelina ook in Den Haag wonen. Op de registratiekaarten worden twee adressen in Den Haag genoemd: Pletterijstraat 22 en Daendelstraat 75

Vanuit Den Haag kwam Vogelina op 19 februari 1943 naar Kamp Westerbork. Ze verbleef in barak nummer 70.

Barak nummer 70

Uit aantekeningen op haar kaart blijkt dat ze daar nog een verzoek heeft gedaan om haar te plaatsen op de ‘Van Dam-lijst’. Op deze lijst stonden de namen van mensen die vanwege hun verdiensten en/of werkzaamheden voorlopig werden vrijgesteld van transport. Om het verzoek te ondersteunen waren bewijsstukken nodig die in het geval van Vogelina werden opgevraagd in Den Haag. Uiteraard gingen daar verschillende dagen overheen en die tijd had Vogelina niet. Na 4 dagen Westerbork, op 23 februari 1943, werd ze op transport gesteld naar Auschwitz. Daar kwam ze aan op 26 februari en nog diezelfde dag werd ze vermoord. Vogelina is 35 jaar oud geworden.

                                             Winschoter Courant, 5 mei 1951.

In Oude Pekela op het adres waar ze met haar zus en gezin woonde is een struikelsteen voor haar gelegd.