Vanuit Stadskanaal en de omliggende dorpen Mussel, Musselkanaal en Onstwedde werden tijdens de oorlog 136 Joden weggevoerd en vermoord. Zij worden herdacht met een monument aan de Navolaan in Stadskanaal waarop alle namen te lezen zijn en sinds 2013 ook met struikelstenen op de plaats waar zij woonden. In het schooljaar 2021-2022 verdiepten leerlingen van de Scholengemeenschap Ubbo Emmius zich in de verhalen bij deze namen.

Sigmund de Vries

Sigmund de Vries werd geboren op 26 oktober 1895 in Leer in Duitsland. Hij was op 21 oktober 1927 getrouwd met Maria Roseboom en kreeg 2 jaar later met haar een dochter. Betti werd geboren op 20 december 1929 in Loga, een dorp dat nu deel uitmaakt van de stad Leer.

                                                                     Betti de Vries

Het gezin verhuisde in 1935 naar de Sluisstraat 49 in Musselkanaal. Simon werkte als veehandelaar en op een latere transportlijst is bij Sigmunds beroep landarbeider genoteerd. In 1939 trok de broer van Sigmund, Jonas Hartwig de Vries, die ook uit Duitsland wegvluchtte bij hen in

Sigmund werd in juni 1942 opgepakt in Winschoten omdat hij zich op de markt had begeven terwijl dat inmiddels voor Joden verboden was. Hij werd vanwege deze overtreding overgebracht naar kamp Amersfoort. Op 16 juli 1942 werd Sigmund met een grote groep Joodse mannen die in Amersfoort gevangen hadden gezeten in een trein gezet en richting kamp Westerbork getransporteerd. Een politieagent uit Beilen zag die ochtend hoe deze trein aankwam in Hooghalen:

‘In den voormiddag van donderdag 16 juli 1942 te ongeveer 6 uur, bevond ik mij, voor dienst en in uniform gekleed, te Hooghalen in deze gemeente, om toezicht te houden bij het uitladen van ongeveer 800 Amsterdamsche Joden en ongeveer 260 gestrafte Joden uit het concentratie-kamp te Amersfoort, die aldaar op dat tijdstip per trein arriveerden. Nadat deze menschen waren uitgeladen, moesten allen behalve de 260 gestraften, voor registratie naar het kamp (Lager) te Oosthalen, gemeente Westerbork. (…) Na de registratie van deze menschen zijn allen dus ook de gestraften ingeladen in een andere trein bestaande uit 2 personenrijtuigen en de andere uit goederenwagons, in totaal zoo ongeveer bestaande uit 15 wagens. (…) Door verschillende ingeladen personen werd mij medegedeeld, dat hun was medegedeeld, dat zij op doorreis waren naar Opper-Silezië aan de Poolsche grens, waardoor zij een treinreis hadden te maken van ongeveer drie dagen.’

Sigmund de Vries is dus niet vanuit kamp Westerbork gedeporteerd maar alleen langs het doorgangskamp gekomen. Zijn naam komt voor op de inkomende transportlijst van dit transport in Auschwitz (nr. 600 op de lijst). Sigmund werd na aankomst voor arbeid geselecteerd en is korte tijd later omgekomen. Zijn sterfdatum is 30 september 1942, Auschwitz.

Zijn vrouw Maria en ook zijn dochter Betti doken onder. Betti werd bij een razzia opgepakt en weggevoerd. Haar moeder schijnt dat gezien te hebben. Zij werd niet gepakt en overleefde de oorlog. Betti kwam op 17 juli 1943 aan in Westerbork en werd op 16 november 1943 naar Auschwitz gedeporteerd. Daar werd ze direct na aankomst vermoord.

Sigmunds broer, Jonas Hartwig de Vries, overleefde de oorlog ook niet. Hij werd opgepakt en op 17 maart 1943 via Westerbork gedeporteerd naar Sobibor en is daar op 20 maart 1943 vermoord.