“Sieneke werd door de stichters van de moordoorlog 1940-1945 gedood, omdat zij zowel in godsdienstig als in cultureel opzicht niet in hun beoogde samenleving mocht bestaan”.

Foto links: Sieneke van Straten (Joods Historisch Museum: https://prod.jck.hubs.delving.org/page/aggregation/jhm-foto/F010577)

Sieneke van Straten

Sientje Henriette van Straten, die Sieneke werd genoemd, werd geboren in Rotterdam op 29 augustus 1926 in het gezin van Jonathan van Straten (Gorinchem, 6 januari 1891) en Bertha van Straten (Rotterdam, 2 november 1897). Sientje had een oudere broer, Louis Samuel van Straten; hij werd geboren op 3 juli 1923 in Rotterdam.

Jonathan en Bertha waren op 20 september 1922 getrouwd in Rotterdam. Jonathan was de middelste van drie broers, geen van hen zou de oorlog overleven (*1 voor ouders en broers van Jonathan van Straten). Bertha kwam uit een gezin van vijf kinderen, en ook zij werden allen vermoord in Auschwitz of Sobibor. (*2 voor ouders, zussen en broer van Bertha van Straten). In totaal zouden 32 mensen van deze twee families van Straten, alle ooms en tantes, neven en nichten van Sieneke, in de oorlog worden vermoord.

Getuigen bij hetb huwelijk van Jonathan van Straten en Bertha van Straten: Nathan van Straten, vleeschhouwer in Rotterdam, broer van Bertha en Benjamin Jozef Stranders, vleeschhouwer uit Den Haag, oom van Bertha, broer van haar moeder.(Gemeentearchief Rotterdam)

De dochter die B. van Straten - van Straten had gekregen was Sieneke. Advertentie. "De Maasbode". Rotterdam, 31-08-1926.
Geraadpleegd op Delpher op 04-06-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB04:000196486:mpeg21:p004

Jonathan van Straten was begonnen als kantoorbediende en werd later expediteur; hij had een vervoersbedrijf waarvoor hij in 1920 een vennootschap had opgericht. Het gezin woonde aan de Boezemsingel 67 b in Rotterdam.

Advertentie. "Nieuwe Rotterdamsche Courant". Rotterdam, 31-12-1920, p. 13.
Geraadpleegd op Delpher op 04-06-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010025234:mpeg21:p013

Boezemsingel (Stadsarchief Rotterdam: https://hdl.handle.net/21.12133/6206DED62A284A7E9B8853BC1278F290

Het is moeilijk te achterhalen naar welke school Sieneke ging. Haar broer Louis deed in 1940 met succes eindexamen aan de 2e HBS aan de Ramlehweg in Rotterdam.

H. B. S. Ramlehweg.. "Rotterdamsch nieuwsblad". Rotterdam, 11-07-1940, p. 2.
Geraadpleegd op Delpher op 04-06-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011002436:mpeg21:p006

Op 19 september 1942 gaven Jonathan, Bertha, Louis en Sieneke gevolg aan een oproep om zich te melden in Loods 24 in Rotterdam vanwaar ze naar Westerbork werden afgevoerd.

Loods 24 was een havenloods op het terrein van de Gemeentelijke Handelsinrichtingen tussen de Binnenhaven en de Spoorweghaven in Rotterdam. De loods was in gebruik voor de opslag van tabak. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd hij door de Duitsers gebruikt als verzamelplaats voor de deportatie van Joden uit Rotterdam en omstreken. In Rotterdam woonden in 1941 nog 11.000 Joden. Voor de oorlog waren dit er 13.000. Tussen 30 juli 1942 en 22 april 1943 werden in 8 transporten 6.790 mensen via Loods 24 gedeporteerd. Het overgrote deel van de Joden die via Loods 24 werden afgevoerd, werd in Sobibor en Auschwitz vermoord.

Plaquette op de plek waar Loods 24 stond.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Loods_24#/media/Bestand:Loods_memorial_Rotterdam_11.jpg

Vlak voordat Sieneke werd weggevoerd, gaf ze aan een buurjongen enkele boeken en sieraden in bewaring. Hij beloofde ze te bewaren totdat zij terug zou komen. Het ging om een halskettinkje met daaraan bevestigd een ringetje met een aantal steentjes en drie boeken van de schrijver Chr. van Abkoude.

Het kettinkje (collectie Joods Historisch Museum: https://prod.jck.hubs.delving.org/page/aggregation/jhm-museum/M013465)

De boeken (collectie Joods Historisch Museum: https://prod.jck.hubs.delving.org/page/aggregation/jhm-museum/M013462

Op het schutblad van de boeken heeft deze buurjongen in 1999 een tekst geplakt en de boeken en het kettinkje gegeven aan het Joods Museum in Amsterdam. De tekst in de boeken luidt:

Ter nagedachtenis aan Sieneke H. van Straten, geboren op 29-08-1926 te Rotterdam, omgebracht op 24 -09-1942 te Auschwitz. Sieneke werd door de stichters van de moordoorlog 1940-1945 gedood, omdat zij zowel in godsdienstig als in cultureel opzicht niet in hun beoogde samenleving mocht bestaan. Vlak voordat zij zich in Rotterdam moest melden op het laadstation om op transport gesteld te worden, heeft Sieneke mij dit boek in bewaring gegeven totdat zij naar haar verwachting na de oorlog weer naar Rotterdam zou terugkeren. Na de bevrijding in 1945 hoorden we voor het eerst over het bestaan van de vernietigingskampen zoals Auschwitz. Sieneke kwam daar naar later bleek niet levend uit. Moge krachten zich ontwikkelen en genoeg sterk zijn voor het ontstaan van een samenleving, waarin de haat veracht wordt. Georg Ph. Verschoof, Amersfoort, november 1999

Het gezin van Straten bleef slechts twee dagen in Westerbork, want op 21 september 1942 werden alle vier naar Auschwitz gedeporteerd. Bij aankomst op 24 september werden Jonathan van Straten, oud 51 jaar, Bertha van Straten, oud 44 jaar en Sientje Henriette van Straten meteen vermoord. Sieneke werd slechts 16 jaar. Louis werd tewerkgesteld in het kamp. Op uiterlijk 31 januari 1943 werd hij daar vermoord. Louis Samuel van Straten werd 19 jaar.

Sieneke met haar moeder (bron: Joods Historisch Museum - https://prod.jck.hubs.delving.org/page/aggregation/jhm-foto/F010576)

 

*1: Ouders en broers van Jonathan van Straten:

Louis van Straten (Gorinchem 1/1/1854 - 14/3/1933)
Saartje Kalker (Geertruidenberg 15/12/1854 - Rotterdam 9/5/1939)

Familiebericht. "Nieuw Israelietisch weekblad". Amsterdam, 17-03-1933, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 04-06-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874821:mpeg21:p007

Familiebericht. "Nieuw Israelietisch weekblad". Amsterdam, 12-05-1939, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 04-06-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874571:mpeg21:p005

● Henri van Straten (Gorinchem 8/3/1889 - Sobibor 23/4/1943) X Duifje Cohen (Amsterdam 15/11/1894 - Sobibor 23/4/1943)
➢ Louise van Straten (Rotterdam 11/9/1922 - Sobibor 9/7/1943)
➢ Isidore van Straten (Rotterdam 17/12/1923 - Sobibor 23/4/1943)
➢ Charles Louis van Straten (Rotterdam 21/1/1927 - Sobibor 23/4/1943)
● Maurits van Straten (Gorinchem 28/8/1893 - Midden Europa 31/3/1944) X Sara Beerenborg (Zevenbergen 13/9/1894 - Auschwitz 19/10/1942)
➢ Cato van Straten (Rotterdam 22/3/1927 - Auschwitz 19/10/1942)
Voor dit gezin zijn stolpersteine gelegd op Pijnackerplein 43A in Rotterdam.

*2: ouders, zusters en broer van Bertha van Straten:
Samuel van Straten (Herwijnen 2/8/1862 - Rotterdam 16/7/1926)
Sientje Stranders (Ridderkerk 2/4/1861 - Rotterdam 9/8/1898)
● Henriette Rosette van Straten (Rotterdam 16/9/1890 - Sobibor 28/5/1943) X Frederik de Jong (Rotterdam 9/4/1894 - Sobibor 28/5/1943)

 
Familiebericht. "Nieuw Israelietisch weekblad". Amsterdam, 02-05-1919, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 04-06-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859729:mpeg21:p006

➢ Maurits Samuel de Jong (Rotterdam 1/6/1920 - Sobibor 18/7/1943) X Annie Rozet Wijnman (Den Haag 20/2/1922 - Sobibor 16/7/1943)
➢ Izak Salomon de Jong (Rotterdam 10/2/1924 - Fürstengrube 11/3/1943)
➢ Aaron Barend de Jong (Rotterdam 10/10/1930 - Sobibor 28/5/1943)
➢ Nathan Martin de Jong (Rotterdam 15/7/1929 - Sobibor 28/5/1943)

● Elizabeth van Straten (Rotterdam 20/7/1892 - Auschwitz 5/11/1942) X Joseph van Leeuwen (Rotterdam 13/6/1884 - Auschwitz 15/11/1942)
➢ Pauline van Leeuwen (Rotterdam 16/11/1916 - Sobibor 21/10/1943) X Louis Swartberg (Rotterdam 9/5/192 - Sobibor 21/10/1943)
➢ Samuel Louis van Leeuwen (Rotterdam 28/2/1920 - Mauthausen 12/1/1943)
● Nathan van Straten (Rotterdam 18/10/1895 - Auschwitz 31/1/1943) X Johanna de Wit (Rotterdam 9/8/1893 - Auschwitz 28/9/1942)
➢ Samuel van Straten (Rotterdam 28/10/1925 - Auschwitz 31/1/1943)
➢ Philip van Straten (Rotterdam 12/10/1926 - Auschwitz 31/1/1943)
➢ Sientje van Straten (Rotterdam 13/8/1928 - Auschwitz 28/9/1942)
● Maria van Straten (Rotterdam 3/6/1901 - Auschwitz 10/9/1942) X Henri Alexander Oostra (Anna Paulowna 5/11/1897 - Polen 31/3/1943)
➢ Louis Jacob Oostra (Rotterdam 4/9/1926 - Auschwitz 31/1/1943)
Deze familie werd aangehouden bij de Zwitserse grens in Vichy-Frankrijk na een mislukte poging om te vluchten. De jongste dochter overleefde de oorlog omdat ze volgens de Franse voorschriften te jong was om te worden gedeporteerd.