Saartje Frank

Saartje Frank werd geboren op 10 september 1910 te Groningen als dochter van Elkan Frank en Rosina van der Reis. Ze had één broer: Eliazer. Saartje kon goed leren en studeerde voor onderwijzeres. Saartje had mooi haar en kleedde zich ‘stads’. Als hobby deed ze aan portrettekenen, meerdere leerlingen van haar hebben voor haar geposeerd, maar helaas zijn er geen tekeningen bewaard gebleven.

Saartje Frank

Voornaam
Saartje
Achternaam
Frank
Geboortedatum
10 september 1910
Geboorteplaats
Groningen
Sterfdatum
30 november 1943
Sterfplaats
Auschwitz

Op 10 juni 1930 behaalde ze haar diploma voor onderwijzeres. Het was in die tijd niet makkelijk om aan een baan te komen. Na tijdelijke betrekkingen in Rotterdam en Sappemeer kreeg Saartje in 1932 een vaste aanstelling in Gasselte. 

Saartje met collega's in Gasselte (1936)
 
In 1937 werd Saartje als onderwijzeres overgeplaatst naar de lagere school van Kostvlies, zo’n kilometer van Gasselte verwijderd. Ze gaf les aan gecombineerde klassen 1, 2 en 3 en gaf handwerken. Volgens haar leerlingen was ze vriendelijk maar kordaat.
 
Op 22 november 1940 werd ze van haar functie ontheven en op 28 januari werd Saartje ontslagen ‘op last van de bezettende macht’. Hierna keerde Saartje terug naar Groningen, waar ze ging werken op de joodse school aan de Prinsenstraat, die op 12 september 1941 geopend werd nadat joodse kinderen niet langer naar het reguliere onderwijs mochten.

Hierna keerde Saartje terug naar Groningen, waar ze ging werken op de joodse school aan de Prinsenstraat, die op 12 september 1941 geopend werd nadat joodse kinderen niet langer naar het reguliere onderwijs mochten

Hoe het verder ging met Saartje aan de joodse school is niet precies bekend. Wel is duidelijk dat zij op 2 september 1943 aankwam in Kamp Westerbork. Het is waarschijnlijk dat zij voordat ze opgepakt werd, ondergedoken zat en mogelijk is verraden. In Kamp Westerbork kwam zij namelijk terecht in barak 67, de strafbarak. Enkele dagen later, op 7 september 1943, werd Saartje op transport gezet naar Auschwitz. Philip Mechanicus zat op dat moment in Kamp Westerbork en schrijft over dit transport in zijn dagboek:

“Vanmorgen weer een transport. De mannen en vrouwen, die voor transport hadden te vrezen, pakten gisteravond met een gelatenheid, die men voor moed zou kunnen houden, maar die toch niet anders was dan de gelatenheid van mensen, die de hartstocht van de verontwaardiging en het verzet niet kennen. Het is de gelatenheid van gekooide beesten, die hun natuurdriften verloren hebben en zich aan de kooi gewend hebben. Geen woord van protest, maar bedaarde voorbereiding voor de reis. Het is de eerste keer dat ik een transport van belang in de barak bijwoon. Zestig mensen werden vannacht om vier uur opgeroepen. Ternauwernood enig spoor van beroering in de zaal: de mannen en vrouwen hadden reeds met de mogelijkheid van transport rekening gehouden, velen wisten reeds dat zij op transport zouden worden gesteld, de motie was reeds de dag te voren verwerkt.”

In totaal werden met het transport van 7 september 1943 987 mensen naar Auschwitz gestuurd. Onderwijzeres Saartje Frank was één van hen. Ze overleefde het kamp niet. Haar sterfdatum is vastgesteld op 30 november 1943. In de openbare basisschool De Dobbe te Gasselte werd in 2001 een plaquette onthuld ter herinnering aan Saartje Frank.

 

Herinneringscentrum Kamp Westerbork
  • Herinneringscentrum Kamp Westerbork
  • Oosthalen 8, 9414TG Hooghalen
  • Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.