Jitschak Nechemjah van Gelder is geboren op 28 april 1939. Hij was de jongste van de twee zonen van Jacques van Gelder (1902) en Mathilda van Gelder-Rubens (1904). Zijn oudere broer was Ruben Chizkiah, die geboren werd op 13 januari 1937. Beide jongens kwamen in Den Haag ter wereld. Daar woonde het gezin ook, aan de Moucheronstraat 56.

Foto links: Monument der verloren kinderen. Kamp Vught. (Wikipedia)

Jitschak van Gelder

Vader Jacques was handelsreiziger en later administrateur. Moeder Mathilda was voor haar huwelijk fröbelonderwijzeres aan de ‘Eerste Joodse Kleuterschool’ in Amsterdam. De jongste zus van Mathilda, Estella Klein-Rubens, woonde met haar gezin in dezelfde straat, op nummer 38. De ouders van de jongens waren erg actief in het Joodse verenigingsleven en de zionistische beweging.

Ondanks dat Jacques en Mathilda beiden een Sperre hadden, werd het gezin gedeporteerd naar kamp Vught. Waarschijnlijk was dit op 22 april 1943. Ook Mathilda’s zus Estella en haar twee kinderen werden opgepakt. Estella’s man Izak was al in 1941 overleden.

De barakken van kamp Vught waren overvol. Er heersten besmettelijke ziekten, er was gebrek aan voedsel en de hygiëne was slecht.
Jitschak, de jongste zoon van Mathilda en Jacques, werd ziek. Hij overleed op 19 mei 1943, om 15:30 uur in de middag. Als doodsoorzaak staat genoteerd: ‘hart- en bloedsomloopzwakte bij roodvonk’. Jitschak is 2 jaar geworden.

Op 29 mei 1943, tien dagen na de dood van hun zoontje, werd Jacques tewerkgesteld in het buitencommando Moerdijk.

De chaos in de barakken was de Duitse SS-leiding van kamp Vught een doorn in het oog. Op 5 juni 1943 werd bekendgemaakt dat alle kinderen het kamp moesten verlaten. De volgende dag al de kinderen van 0 tot 3 jaar met hun moeders en een dag later de kinderen van 4 tot 16 jaar met een van beide ouders.
Dat bericht veroorzaakte paniek en ontzetting in kamp Vught. Veel vaders konden niet eens afscheid nemen omdat ze te werk waren gesteld buiten het kamp. Kinderen vanaf 16 jaar bleven vaak alleen achter.

Proclamatie Kindertransport Kamp Vught (Bron: joodsekindereninkampvught.nl)

Mathilda, haar zoon Ruben en haar zus Estella en haar twee kinderen zaten op het transport van 7 juni 1943. Ze werden op 8 juni 1943 ingeschreven in kamp Westerbork. Vrijwel alle uit Vught aangekomen kinderen en ouders werden direct doorgestuurd naar Sobibor op 8 juni 1943, met uitzondering van de zieken.

Waarschijnlijk was een van de kinderen van Mathilda of Estella bij aankomst ziek, want zij bleven nog een ruime maand in het kamp.

Op 3 juli 1943 kwam Jacques ook in kamp Westerbork, samen met een grote groep mannen uit Vught. Jacques werd ondergebracht in barak 60.

Jacques, Mathilda en Ruben gingen uiteindelijk op 20 juli 1943 op transport naar Sobibor. Ook Estella en haar twee kinderen moesten mee met deze trein.
Bijna alle 2209 gedeporteerden werden bij aankomst, op 23 juli 1943 vermoord, zo ook Mathilda, Jacques en Ruben.
Mathilda was toen 39, Jacques 41 en Ruben 6 jaar oud.