Rachel Monnikendam werd op 29 december 1890 in Amsterdam geboren als tweede kind van Salomon Monnikendam en Sara Karseres. Haar broer Bram was van begin dat jaar. Haar broers Jacob en Nol kwamen twee en achttien jaar later, maar wel allebei op negen oktober.

Op de foto: Rachel en haar dochter Sophia

Rachel Sweijd - Monnikendam

Rachel werd al snel tante. Broer Bram kreeg drie dochters en een zoon. De oudste, een meisje, overleefde Birkenau. De jongste overleefde de onderduik, net als haar moeder. De twee anderen en Bram zelf overleefden niet.

Broer Jacob vertrok rijk en tijdig - hij reisde rond als “de beroemde schilder” - naar Indië en Zuid-Afrika. Pas na de oorlog hoorde hij hoe het zijn familie was vergaan en kreeg ter plekke een fatale hartaanval. Broer Nol ging tegelijk met vrouw en zoontje in rook op in Sobibor.

Rachel zelf trouwde jong. Ze woonde met haar Jacob – hij was diamantbewerker- afwisselend in Antwerpen en op verschillende adressen in de Afrikaanderbuurt van Amsterdam Oost. Ze kregen een dochter, Sophia. Er is nog een foto van moeder en dochter in “deftige” pose.

Omdat het ‘in de diamant’ niet altijd vetpot was, stond Rachel op zaterdagen op de Dappermarkt in de bijjouterieënkraam van haar schoonzus. De wekelijkse rijksdaalder die ze daarmee verdiende, was meer dan welkom. Haar familie was ooit rijk geweest, bij gebrek aan geld tooide zij zich met rijke emoties. Een kleine opmerking kon haar al snel verleiden tot een welgemeende uitbarsting van grote gebaren en tranen. Maar je kon altijd mee eten.

Rachel en Jacob zijn al bij een van de eerste razzia's uit hun huis gehaald, naar de Hollandse Schouwburg en daarna naar Westerbork gevoerd. Tot 12 oktober 1942 zijn ze bij elkaar en in leven gebleven. Toen kwam hun trein in Auschwitz aan.