Louis de Wijze werd op 30 mei 1922 te Boxmeer geboren uit joodse ouders. In het begin van de jaren dertig verhuisde hij naar Nijmegen, waar hij de HBS bezocht. Mede door zijn grote liefde voor het voetballen had hij vele niet-joodse vrienden. Niet lang daarna werd het gezin De Wijze voor het eerst geconfronteerd met de Jodenvervolging in Duitsland. Vele joden vluchtten de grens over en de familie De Wijze ontfermde zich over een aantal van hen. Op 2 oktober 1942 werd het gezin De Wijze gearresteerd en overgebracht naar Durchgangslager Westerbork. Louis werd tewerkgesteld bij de groep ordonnansen die zorg droegen voor het overbrengen van berichten van de Duitse commandant naar de diverse instanties binnen het kamp. Verder zat hij in een werkcommando dat diverse klussen in en buiten het kamp uitvoerde, waaronder de aanleg van een spoorlijntje van kamp Westerbork naar het Oranjekanaal. Ook deed Louis de Wijze mee aan de interne voetbalcompetities en de eerste drie cabaretvoorstellingen in de theaterzaal.

Louis de Wijze

Op dinsdag 23 maart 1944 werd Louis samen met zijn werkcommando op transport naar Auschwitz gesteld. Dit als represaille voor de ontsnapping van een gevangene. Zijn pogingen om van de transportlijst af te komen waren tevergeefs. Louis de Wijze wist echter te ontkomen aan de gaskamers en werd op tal van plaatsen tewerkgesteld. Bij nadering van de Russische troepen werd hij met duizenden anderen doorgestuurd: de beruchte ‘dodenmarsen’. Hij kon aan zijn bewaker ontsnappen en bereikte op 23 april 1945 door de Amerikanen bevrijd gebied. Uiteindelijk kwam hij op 9 juni 1945 per vliegtuig in Eindhoven aan.

Daar werd hem door een beambte gevraagd of hij iets aan te geven had. Zijn antwoord was kort en krachtig: “mijn leven”. Na de oorlog maakte Louis de Wijze carrière in de vleesindustrie. Zijn levensverhaal werd in de jaren ‘80 door journalist Cees van Cadsand vastgelegd in het boek ‘Ontsnapping uit de dodenmars’. Verder nam Louis de Wijze het initiatief tot plaatsing van 102.000 stenen op het terrein van het voormalig kamp Westerbork. Samen met een aantal andere overlevenden wist hij de benodigde gelden te verzamelen voor de herinrichting van het terrein. Ook legde hij op CD vast wat hij zich nog herinnerde van de revue Humor und Melodie. Louis de Wijze is op 20 juli 2009 overleden.

In de documentaire 'Kamp van hoop en wanhoop' van Willy Lindwer vertelde Louis de Wijze  onder andere over de aankomst in dit doorgangskamp en het kampsysteem.
(Willy Lindwer Collection - https://www.youtube.com/channel/UC5yCDxV8guu2CqNpGN83aAQ)