Judik Sluijs-Tof

Judik Tof was de tweede van de drie kinderen uit het gezin van Benjamin Tof (Veendam, 3-7-1869) en Hanna Tof-Woudstra (Noordwolde, 28-2-1865). Het gezin woonde aan de Molenstreek te Veendam. Judik is geboren in Veendam op 13 september 1907. Haar oudere zuster was Rosa Julia (Veendam, 31 januari 1904) Het jongste kind, Arent Benjamin (Veendam, 31 januari 1909), leefde maar 1,5 jaar. Vader Benjamin was schapenslachter.

Judik Sluijs-Tof

Voornaam
Judik
Achternaam
Sluijs-Tof
Geboortedatum
13 september 1907
Geboorteplaats
Veendam
Sterfdatum
04 juni 1943
Sterfplaats
Sobibor


Met het geld dat haar zus Roza verdiende als onderwijzeres werd ten dele de zangopleiding van Judik bekostigd. Judik was een veelbelovend zangtalent. Al vroeg openbaarde zich dit. Judik was een onzekere en onrustige peuter, maar wanneer zij op haar hobbelpaard zat, zong zij het hoogste lied. Dokter Tjabbes, op visite, merkte dat op en voorspelde: 'Als zij geen zangeres wordt, dan weet ik het niet meer.' Vanzelfsprekend werd Judik enkele jaren later lid van het gemengde zangkoor van Van der Glas in Veendam. Daar werd zij uitverkoren om de solopartijen te zingen.

Als zangeres nam Judik de artiestennaam Judith Toff aan. Ooit trad Judik op tijdens een talentenjacht in Wenen, waar iedereen verwachtte dat ze de eerste prijs zou krijgen. Dit gebeurde echter niet; volgens Judik omdat zij Joods was. Judik studeerde ook nog een jaar bij de Opéra in Parijs. Rond 1929 vestigde ze zich blijvend in Amsterdam, waar ze later lerares zang werd aan het conservatorium. Ze maakte carrière als mezzosopraan. Op 4 februari 1940 maakte Judith Toff haar debuut bij het Concertgebouworkest. Het was een concert onder leiding van Eduard van Beinum en zij zong aria’s van Massenet en Saint-Saëns. Het was meteen haar laatste grote optreden.

'Als zij geen zangeres wordt, dan weet ik het niet meer.'

Op 15 juli 1942 trouwde Judik met Jacob Sluijs, geboren op 10 april 1908 in Amsterdam. Jacob was architect, bouwkundig opzichter, tekenaar en timmerman. Sinds 1932 was hij opzichter van de begraafplaatsen van de NIHS (Nederlands Israëlitische Hoofdsynagoge) gevestigd aan de Houtmarkt. Op 29 juli 1942 kwam hij in functie bij de Joodse Raad.

Judik Sluijs-Tof en haar man Jacob Sluijs werden tijdens een razzia op 26 mei 1943 in Amsterdam opgepakt. Op 1 juni volgde hun transport naar Sobibor, waar zij op 4 juni 1943 werden omgebracht.

Judiks zus Roza volgde in haar geboorteplaats de opleiding tot onderwijzeres. Nadat ze in 1924 haar diploma in ontvangst nam, kon ze moeilijk werk vinden, net als veel afgestudeerde leerkrachten. Ze werkte enige tijd als kinderjufrouw en huishoudster in Laren (1927) en in Amsterdam, bij de familie Lopes Cardozo aan de P. de Hoochstraat 20 (1928). Haar eerste echte aanstelling was op de lagere school in Borgercompagnie.
Omdat Roza graag voor haar ouders wilde blijven zorgen, werd ze overgeplaatst naar de Beneden Oosterdiepschool in Veendam. Dat was in 1928. Van haar salaris onderhield ze ook haar ouders.

Judiks ouders Benjamin Tof en Hanna Tof-Woudstra, met tussen hen in zus Roza en kostgangster Elly Vleesblok.

In Veendam mocht ze na de inval van de Duitsers niet langer voor de klas staan. Pas in het begin van 1942, tijdens een strenge winter, was er weer werk. Roza ging in Groningen lesgeven aan Joodse kinderen. Ook daar werd ze geconfronteerd met gevolgen van nazi-maatregelen: kinderen kwamen overstuur op school vertellen dat hun vaders ‘weg’ waren en er werd honger geleden.

In de eerste maanden van de herfst besloot de onderwijzeres niet meer naar Groningen te gaan. Haar leerlingen waren toen nagenoeg allemaal op transport gesteld. Nadat op Simcha Tora, een Joodse feestdag, haar vader van de synagoge terugkeerde en vertelde dat iedereen in Veendam was weggehaald, bood buurman Schaap onderduikplaatsen aan. Maar onderduiken in dit kinderrijke en arme gezin werd door alle betrokkenen als te gevaarlijk beschouwd.

De ouders van Judik, Benjamin en Hanna Tof-Woudstra meenden op grond van hun leeftijd geen gevaar te lopen. Op 10 april 1943 moesten Benjamin en Hanna zich echter voor deportatie melden op het station van Groningen voor hun transport naar Vught. Hanna stierf daar al na zes dagen, op 16 april 1943. Ze is op 19 april in Vught gecremeerd.
Benjamin Tof werd op 9 mei van Vught naar Westerbork getransporteerd. Hij kwam terecht in barak 58. Twee dagen later moest hij op transport naar Sobibor, waar hij op 14 mei 1943 werd vergast.

Roza dook wel onder. Zij had tijdens haar reizen naar Groningen de transporten gezien op het station van Zuidbroek. Voor haar stond vast: nooit in die trein! Ze overleefde als enige van haar directe familie de oorlog.

Roza kreeg onderdak bij het echtpaar Remmert en Greet Aten, die in de Zaandamse Frans Halsstraat 31 woonden en meerdere Joden huisvestten. Roza kreeg er een vals persoonsbewijs en ging schuil achter de naam ‘Ans’. Zij stond ook als Roos Top bekend. Het gaf haar de nodige bewegingsvrijheid. Ze bleef bij de familie Aten tot het daar te onveilig werd. Waarschijnlijk heeft ze daarna korte tijd doorgebracht bij Jos (1899) en Margaretha (1905) van der Horst, die in de Van Ostadestraat 5 woonden. Jos jaagde wel eens met Remmert Aten en wist van diens verzetsactiviteiten. Volgens de kinderen Van der Horst was Roza Tof niet zo handig: ‘Ze stond zo nu en dan de afwas te doen en droeg van die wijde mouwen die dan in het teiltje hingen.’

Roza bracht vervolgens nog zo’n acht maanden door bij groentehandelaar Dirk Krijt (Zaandijk, 29-6-1919), die aan de Goeman Borgesiusstraat in Zaandijk woonde. Het Nationaal Steunfonds verstrekte aan hem daarvoor, via de Zaandijkse verzetsvrouw Lena Keijzer en Zaandammer Remmert Aten, maandelijks 80 gulden.
Roza kwam heelhuids door de bezettingsjaren en bleef in Zaandam wonen.

In 1946 was haar adres Prins Hendrikstraat 125. Roza werd onderwijzeres op School 9 aan de Stationsstraat. Ze woonde jarenlang in de woning naast de synagoge op de Gedempte Gracht en fungeerde daar vaak als kosteres. Roza Julia Tof overleed op 13 juli 1990 en ligt begraven op de joodse begraafplaats -aan de Zaandamse Westzanerdijk.

Bron: https://www.joodsmonumentzaanstreek.nl/tof-roza-ro/

Een uitgebreider verhaal over Judik Tof met o.a. recensies van haar optredens is te lezen op de website van Opera Nederland onder de kop Gesmoorde Stemmen: http://operanederland.nl/2014/12/19/gesmoorde-stemmen-deel-8/

Herinneringscentrum Kamp Westerbork
  • Herinneringscentrum Kamp Westerbork
  • Oosthalen 8, 9414TG Hooghalen
  • Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.