Johanna (Anne) Werkendam

Johanna (Anne) Werkendam werd geboren op 18 november 1879 in Amsterdam als oudste dochter van de koopman Mozes Isaak Werkendam en zijn vrouw Duifje Turfkruijer. Ze kreeg zeven broers en zussen. Als baby was Anne van een hoge trap gevallen ten gevolge waarvan ze een onvolgroeide rechterarm had. Maar daardoor liet ze zich niet hinderen alles te doen wat ze wilde. 

Johanna (Anne) Werkendam

Voornaam
Johanna
Achternaam
Werkendam
Geboortedatum
18 november 1879
Geboorteplaats
Amsterdam
Sterfdatum
05 februari 1943
Sterfplaats
Auschwitz

Ze trouwde op jonge leeftijd met de diamantslijper Abraham (Bram) Wolf en kreeg met hem vier kinderen: Felix, Dora, Marianna en Estella. In 1910 verhuisde het gezin naar Antwerpen omdat Abraham daar een baan kreeg. Maar in de Eerste Wereldoorlog keerden ze noodgedwongen terug naar Amsterdam.

Als baby was Anne van een hoge trap gevallen ten gevolge waarvan ze een onvolgroeide rechterarm had. Maar daardoor liet ze zich niet hinderen alles te doen wat ze wilde.

In 1925 eindigde het huwelijk van Anne en Bram in een scheiding en vanaf dat moment voorzag Anne in haar levensonderhoud met het naaien van kleren. Een paar jaar later ontmoette zie haar nieuwe levensgezel Gerrit Buysman. Voor een huwelijk was Anne inmiddels te zelfstandig geworden, ze ging liever samenwonen.

Anne was een sterke, warme vrouw die veel voor haar familie overhad: zij zorgde voor haar bejaarde vader en ook ving zij haar dochter Dora op nadat deze gescheiden was. Voor haar kleindochters had zij altijd veel tijd en aandacht. Zij was een lieve en zorgzame oma, ook toen zij steeds slechter begon te lopen en eerst een stok en later zelfs een rolstoel nodig had. Uiteindelijk woonde bijna de hele familie bij elkaar in één huis op de 2de Jan Steenstraat nr.5 in Amsterdam: Anne en Gerrit met haar vader op de eerste verdieping, haar dochter Dora met haar kinderen op de tweede en haar dochter Marianna met haar man en kinderen op de derde verdieping.

Anne was erg geïnteresseerd in politiek en was actief lid van de SDAP. Zij nam deel aan de vergaderingen en demonstraties en verleende gastvrijheid aan leden die van buiten de stad kwamen. Via de SDAP volgde zij cursussen Engels en Esperanto. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Annes zoon Felix door de Duitsers weggehaald en niet lang daarna trof haar hetzelfde lot: tijdens een razzia werd ze weggehaald bij haar familie en naar Kamp Westerbork gebracht. Vandaar werd zij op 2 februari 1943 op transport gesteld naar Auschwitz waar ze direct bij aankomst op 5 februari op 63-jarige leeftijd werd vermoord. Haar beslissing om niet voor een tweede keer in het huwelijk te treden werd haar nu fataal: Als zij met de niet-joodse Gerrit Buysman was getrouwd had dat wellicht haar leven kunnen redden.

Herinneringscentrum Kamp Westerbork
  • Herinneringscentrum Kamp Westerbork
  • Oosthalen 8, 9414TG Hooghalen
  • Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.