Jacob Magnus werd geboren op 6 maart 1919 in Assen. Hij was de zoon van David Magnus en Henriette Magnus-Heilbronn. Jacob had een jongere broer, Heiman geboren in 1921, en een zusje, Klara Bertha geboren in 1927.

Jacob Magnus

Slagerij Magnus links op de foto met de transportfiets staand voor de winkel.

Het gezin woonde aan de Rolderstraat 54 in Assen. De vader van Jacob had aan de Rolderstraat een paardenslagerij en Jacob werkte bij hem in de zaak. In zijn vrije tijd voetbalde hij in zijn woonplaats bij voetbalvereniging Achilles. Hij en zijn broertje staan op een elftalfoto uit 1937.


Jacob (linksvoor) en Heiman (rechts, gebukt) in 1937.

In de oorlog werd voor hem en zijn Joodse teamgenoten het voetballen onmogelijk vanwege de anti-joodse maatregelen. Op 28 juli 1942 trouwde Jacob met Hendrika Alexandra Lezer. Riek, zoals ze werd genoemd, werd geboren in Assen op 26 mei 1919 en woonde bij haar ouders aan de Rolderstraat 14 in Assen.

Riek Lezer (links) met haar zussen.

Op de website Sjoa Drenthe (https://sjoa-drenthe.nl/index.php/nl/links/verhalen/61-jacob-magnus-1919-1944) is te lezen dat Jacob op 10 mei 1940 als militair bij Holsloot in Zuidoost-Drenthe meestreed tegen het binnenvallende Duitse leger. Hij werd gevangengenomen op 10 mei en kwam op 20 mei in het krijgsgevangenenkamp Stalag IID bij het nu in Polen gelegen Stargard terecht. Op 6 juni 1940 kwam hij met de andere gevangen genomen Nederlandse soldaten weer vrij en keerde terug naar Assen.

Nederlandse krijgsgevangenen in de rij voor eten in het kamp Stalag IID.
Foto: (https://krijgsgevangen.nl/fotogalerij-stalag-ii-d-stargard/)

Jacob en zijn broer Heiman kwamen op 19 augustus 1942, enkele weken na Jacobs huwelijk in kamp Westerbork terecht. Beide broers kregen er een functie bij de Ordedienst (OD). De OD, voortgekomen uit de kampbrandweer, was de Joodse kamppolitie, verantwoordelijk voor de orde in het kamp, de binnenbewaking en werd ook ingezet bij werkzaamheden rondom transporten.


Leden van de OD aan het werk bij de aankomst van een transport in Hooghalen.

In oktober 1942 kwam vader David Magnus vanuit het werkkamp Orvelte naar Westerbork en vanuit Assen kwamen moeder Henriëtte, zus Klara en Riek, Jacobs vrouw, in hetzelfde weekend aan in het kamp. Als echtgenote kreeg Riek ook een plek op de ‘Stammliste’ van het kamp, de lijst met personen die vanwege hun functie of als familielid van, voorlopig waren vrijgesteld van transport. Jacob en ook Heiman stonden op deze lijst vanwege hun functie bij de OD. Volgens de gegevens op zijn registratiekaart verbleef Jacob in het kamp onder andere in barak 58 en ook in barak 84. Zijn vrouw verbleef in kamp Westerbork eerst in barak 67 en later ook in barak 58.

Uiteindelijk moest Jacob, met zijn vrouw en ook zijn broer en diens vrouw op 18 januari 1944 op transport naar Theresienstadt. Philip Mechanicus schreef de dag ervoor in zijn kampdagboek: “Twee OD'ers hebben de vlucht genomen, één te Amsterdam, één te Zwolle. Veertig OD'ers zijn aangewezen, mee te gaan met het transport naar Theresienstadt. De twee ontvluchten wensten blijkbaar voor de eer te bedanken.” De broers Magnus hoorden waarschijnlijk bij deze groep.

Na een verblijf van enkele maanden in dit kamp volgde op 16 mei 1944 transport naar Auschwitz. Jacobs vrouw Henderika, zijn broer Heiman en schoonzus Eva kwamen uiteindelijk om in het concentratiekamp Bergen-Belsen. Jacob Magnus kwam vanuit Auschwitz op 3 juli 1944 terecht in het kamp Schwarzheide, een subkamp van Sachsenhausen, gelegen ten noorden van Dresden. Met ongeveer 1000 mannen uit Auschwitz was hij daar naar toegebracht om opruim- en opbouwwerkzaamheden te verrichten die nodig waren na een bombardement. De omstandigheden waren slecht en velen kwamen om. Zo ook Jacob Magnus. Zijn sterfdatum is 30 november 1944.

Monument voor de slachtoffers van het kamp Schwarzheide.

De namen van Heiman en Jacob Magnus staan op een monument met de namen van de in de oorlog omgekomen leden bij het Achilles-stadion in Assen.