Toen Heiman Gudema en zijn vrouw Ida Eisman op 9 april 1943 naar kamp Westerbork moesten nam het stel een taxi van hun woonplaats Musselkanaal naar het kamp op de Drentse heide. In Westerbork, waar op dat moment ruim 10.000 gevangenen waren, verbleven ze vier dagen in barak 69. Met het eerstvolgende uitgaande transport vertrokken Heiman en Ida naar Sobibor. Direct na aankomst daar zijn beiden in gaskamer vermoord.
Kleindochter en kinderboekenschrijfster Ida Vos (1931-2006) schreef het volgende gedicht over haar opa:
Op reis
van zijn geboortedorp
was hij nooit weg geweest
de oude man
hij aanvaardde de reis
van Westerbork
naar de eeuwigheid
nu…al drie generaties lang
Heiman Gudema (1869)
- Voornaam
- Heiman
- Achternaam
- Gudema
- Geboortedatum
- 12 juli 1869
- Geboorteplaats
- G'ternijveenschemond
- Sterfdatum
- 16 april 1943
- Sterfplaats
- Sobibor
Heiman Gudema werd geboren op 12 juli 1869 in Gasselternijveenschemond. Zijn ouders Arond Gudema en Betje Schaap waren in 1867 getrouwd en kregen zeven kinderen, waarvan vijf omkwamen in de concentratiekampen. Heiman trouwde met de in Duitsland geboren Ida Eis(en)man(n) en kreeg met haar twee zonen: Aron (1900) en Joseph (1901). Heiman was veehandelaar en woonde aan de Schoolstraat 14 in Musselkanaal.
Schoolstraat 14 tegenwoordig (Foto hierboven en hiernaast:
https://stolpersteine-guide.de/map/biografie/2341/schoolstraat-14a)
Zijn vrouw had liever dat Heiman geen veehandelaar zou worden, maar een ‘witte-boorden-beroep’ had. Ze vond ook dat hun kinderen een goede baan moesten krijgen.
De Noord-Ooster, 12 juni 1926
De Noord-Ooster, 26 oktober 1929
Heiman werd in 1931 kerkenraadslid van de Nederlands-Israelitische gemeente Stadskanaal.
'van zijn geboortedorp was hij nooit weg geweest'
Heiman was 70 jaar toen de oorlog begon. De Joden en dus ook Heiman en Ida kregen met allerlei maatregelen te maken: hun leven werd steeds verder ingeperkt door allerlei dingen die ze niet meer mochten. Om hen heen verdwenen vanaf de zomer van 1942 steeds meer bekenden naar kamp Westerbork. In april 1943 werden uit de provincies in het Noorden van het land de laatste Joden opgehaald en weggevoerd. Zo ook Heiman Gudema.
Aan de Schoolstraat in Musselkanaal zijn in 2014 struikelstenen gelegd voor Heiman en Ida Gudema.