Hartog Cohen

Hartog Cohen is geboren op 20 oktober 1875 in Leeuwarden. Hij was het vijfde kind van Benjamin Cohen (1841–1922) en Heintje van Coevorden (1841-1922). In het gezin werden 8 kinderen geboren, waarvan 1 kind al in haar geboortejaar overleed. Van 3 kinderen is bekend, dat ze in de oorlogsjaren overleden zijn. Onder hen is ook Hartog.
Hartog Cohen trouwde met Kaatje Sophia Feitsma (geboren in Leeuwarden in 1873). Ze kregen twee zonen: Benjamin (1907) en Abraham (1910).

Hartog Cohen

Voornaam
Hartog
Achternaam
Cohen
Geboortedatum
20 oktober 1875
Geboorteplaats
Leeuwarden
Sterfdatum
11 december 1942
Sterfplaats
Auschwitz

’s Avonds als hij zijn ‘galanteriekar’ aan de kant had gezet nam hij de ‘haringkar’en toog dan opnieuw door de Leeuwarder straten, getooid in witte jas, met daar overheen een blauwe voorschoot met grote zakken voor het geld.

Hartog had de bijnaam: ‘De Zuurkoning’. In ’t Kleine Krantsje, het periodiek van Historisch Centrum Leeuwarden, wordt zijn naam en die van zijn vrouw Kaatje geregeld genoemd. De volgend etekst komt uit het nummer van 8 maart 1986: 

‘In de Speelmanstraat, het huisje is nu afgebroken, woonde Hartog Cohen met zijn vrouw. Cohen droeg in Leeuwarden de naam van de ‘zuurkoning’; dit was geen scheldnaam, deze naam kon hij met ere dragen.
Het was een vriendelijke man evenals zijn vrouw die een kleine winkel dreef en voor ieder, hetzij Jood of Christen, een vriendelijk woord had. Nog zie ik deze kleine winkel voor mij, een weinig licht straalde er naar binnen, maar het stond vol met allerlei artikelen en in de hoek stond een groot vat augurken. Tegen de wand stond een rustbank overtrokken met bruin ‘zeilleer’, in het Leeuwarders betitelen we dit als: ‘bruin zwilk’. Waar de klant gerust even mocht gaan zitten, en achter deze kleine winkel was de woonkamer, waar deze mensen leefden.
Elke morgen ging Cohen met een grote brede kar de volksbuurten van Leeuwarden in, waarop een massa garen, band, lint, drukknoopjes en (aan)verwante artikelen lagen. Dit was een buitenkansje voor de vrouwen en ze graaiden er maar in om en Cohen had soms handen te kort. Vrijdags stond hij op de veemarkt die toen ook al op het Zaailand was. ’s Avonds als hij zijn ‘galanteriekar’ aan de kant had gezet nam hij de ‘haringkar’en toog dan opnieuw door de Leeuwarder straten, getooid in witte jas, met daar overheen een blauwe voorschoot met grote zakken voor het geld. En dit was nu het geheim dat Cohen met ere droeg, namelijk de naam ‘zuurkoning’, deze heeft hij zichzelf gegeven.
Tijdens de Leeuwarder kermis stond hij met een vistent tegenover het Hotel ‘Hoogkamp’, nu het warenhuis op het Zaailand van Vroom en Dreesmann. Voor zijn tent was een witte doek gespannen waarop met blauwe letters was geschilderd: ‘De Zuurkoning’. Want Cohen bereidde zelf en er waren geen lekkerder ‘zure bommen’ dan bij Cohen in de Speelmanstraat. Het veelbelovende recept wilde hij niet prijsgeven, voor geen geld ter wereld, ook niet toen hij zijn winkeltje op Duits bevel moest sluiten.’

Steevast iedere vijf jaar werd de populaire Hartog Cohen, alias de Zuurkoning, gehuldigd, omdat hij weer zoveel jaar op de markt had gestaan. Deze foto werd gemaakt in 1927, bij zijn vijfendertigjarige jubileum als marktkoopman.

De eerste razzia in Leeuwarden vond op 13 april 1942 plaats, de massale deportaties begonnen in augustus 1942 en hebben tot februari 1943 geduurd. Het overgrote deel van de Joden, dat zich tijdens de bezettingsjaren in Leeuwarden bevond, is omgebracht in de concentratiekampen.

Hartog en zijn vrouw Kaatje kwamen op 28 november 1942 aan in kamp Westerbork. Ze werden op transport gesteld naar Auschwitz op 8 december 1942 en beiden drie dagen later, op 11 december, vermoord.

Hun zoon Abraham stierf ook in Auschwitz, in 1943. De oudste zoon Benjamin heeft de oorlog overleefd.

Herinneringscentrum Kamp Westerbork
  • Herinneringscentrum Kamp Westerbork
  • Oosthalen 8, 9414TG Hooghalen
  • Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.