Gevangenen die nieuw aankwamen in kamp Westerbork moesten eerst naar de registratiebarak, de grote zaal van kamp Westerbork. Achter deze barak lagen de barakken die samen het kampziekenhuis vormden. In de loop van de oorlog groeide dit kampziekenhuis sterk voor wat betreft patiënten, personeel, behandelingen en gebouwen. De mensen die er werkten waren zelf ook gevangenen van het kamp. Zowel de patiënten als het personeel waren voorlopig vrijgesteld van transporten. De laatsten omdat ze belangrijk werk deden en de patiënten omdat men in het Oosten niets had aan mensen die niet konden werken. Ook het personeel in de Joodse ziekenhuizen elders in het land had vaak een voorlopige vrijstelling van transport, maar allen kwamen vroeg of laat toch in Westerbork terecht.

Dick Koopman

Dat men dan eenmaal in kamp Westerbork ook weer probeerde langer te blijven zien we in een brief van Dick Koopman. Dick was in 1920 geboren in Antwerpen waar zijn ouders tijdelijk woonden. In 1932 verhuisde het gezin terug naar Amsterdam. Na het gymnasium was Dick medicijnen gaan studeren en in 1943 werkte hij als co-assistent in het Nederlands-Israelitsch Ziekenhuis in Amsterdam.

ACADEMISCHE EXAMENS.. "Algemeen Handelsblad". Amsterdam, 22-09-1940. Geraadpleegd op Delpher op 10-01-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000054129:mpeg21:p010

Dick was 22 jaar en ook zijn vriendin Dora, 18 jaar, werkte in het NIZ. Dick was bij Dora en haar ouders en broer, de familie Wessel, ingetrokken nadat zijn ouders in januari 1943 waren opgepakt en naar kamp Westerbork moesten. In mei 1943 kreeg Dick een briefkaart van zijn moeder uit het werkkamp Wlodawa waarin ze melde dat ze goed waren aangekomen en gezond waren. Waarschijnlijk moest zij deze kaart gedwongen schrijven na haar deportatie vanuit Westerbork naar Sobibor op 6 april 1943. Dicks ouders zijn namelijk kort na aankomst in Sobibor vergast.

In een dagboek dat Dick een korte periode bijhield schreef hij dat hij en Dora ervan uitgingen dat ze binnenkort zouden worden opgepakt en al voorbereidingen aan het treffen waren: rugzakken klaarzetten, naar de tandarts, langs de schoenmaker. Bij de grote razzia in Amsterdam op 20 juni 1943 werden Dick, Dora en haar broer Bernard inderdaad opgepakt en naar Westerbork gebracht.

In Westerbork hadden Dick en Dora een baantje in het ziekenhuis. Vanuit het kamp werden nog enkele brieven naar vrienden in Amsterdam gestuurd.

Bernard, de broer van Dora, schreef op 23 juni 1943 aan een vriend dat ze helaas niet op zijn verjaardag konden komen omdat ze naar Westerbork waren gebracht.

(...) Ik lig in barak 60. Over mijn reiservaringen hier zal ik maar niet beschrijven, want die waren meer dan verschrikkelijk. Ik wen hier aardig, maar heb totaal geen kans dat ik hier mag blijven. Het zal dus wel het laatste levensteken zijn van mij aan jou. (…) Dick doet zijn best om in het ziekenhuis te komen en heeft een goede kans. Dora probeert het ook, maar heeft veel minder goede kansen. Beste Ies, het ga je goed in je verdere leven.
Gegroet van je trouwe vriend, Bernard Wessel.

Patiënten buiten bij de ziekenbarakken van kamp Westerbork. (collectie HcKW)

Dick schreef vervolgens twee weken later aan dezelfde vriend op 8 juli 1943:

Beste Ies,
Uit naam van Bernard dank ik je voor je lange brief. Helaas heeft hij hem niet meer kunnen lezen, aangezien hij op 29 juni vertrokken is. Enkele uren later kwam je brief aan. Je begrijpt wel, welk een slag dat was voor mijnheer en mevrouw Wessel, Dora en mij. Er was niets aan te doen. Dora en ik werken in het ziekenhuis, als zuster en broeder, maar wij zijn thans zelf ziek: Dora heeft natuurlijk weer keelontsteking gekregen, en bovendien buikloop, en ik heb griep gehad. Het is waarachtig geen pretje om hier ziek te bed te liggen. Als personeel van NIZ is Dora met blauwe stempel gesperrt, maar ik niet! Onze werkstempels zijn heden vervallen verklaard. De toekomst van ons vieren is dus nu wel zeer onzeker. Mijnheer Wessel en ik liggen in barak 60, mevrouw Wessel en Dora in barak 67. Dat is erg ongezellig. (…) Wij zijn nu wel zo langzamerhand aangepast aan het kampleven. Vooral de eerste dagen zijn zeer moeilijk. Nu, beste Ies, geef al onze kennissen onze beste groeten, ook namens mijnheer en mevrouw Wessel en Dora. Ik wens jou zelf natuurlijk ook het allerbeste toe.
B. Koopman, barak 60, Lager Westerbork

Personeel in de ziekenbarakken van kamp Westerbork. (collectie HcKW)

Collectie HcKW

Vijf dagen na het schrijven van deze brief stonden de namen van Dick, Dora en haar ouders op de lijst voor het transport naar Sobibor. In 47 wagons werden 1990 mensen gedeporteerd die dag. Allen zijn direct na aankomst vermoord. Zowel Dick als Dora hadden kort daarvoor in Westerbork hun verjaardag gevierd: Dick werd 23 en Dora 19 jaar.

Sobibor (http:​/​/collections.ushmm.org​/search​/catalog​/irn715033)