Daniel Klein

Samuel Cohen schrijft in zijn boek “Zwijgende Stenen, Herinnering aan een vermoorde Jeugd” over zijn herinnering aan zijn 18 jaar oudere neef Daniel Klein:

Ik werd op zaterdag regelmatig naar hem toegestuurd. Het was dan wel de bedoeling, dat er iets werd geleerd, het Oude Testament (in het Hebreeuws), maar ik ging aanvankelijk toch vooral voor het lekkers dat hij mij toestopte. Zo at ik bij hem voor het eerste een ‘Kreepfroet’.

Daniel woonde in die tijd waar zijn neef over sprak, het was in 1939, in het pension ‘Huize Glück’ aan de Sarphatistraat 103 in Amsterdam. Dit was een pension dat geleid werd door kookboekenschrijfster Malvine Glück. Hij heeft daar tussen 1937 en augustus 1940 gewoond. Daarvoor woonde hij, sinds december 1934 in de Utrechtsestraat 94, ook in Amsterdam.

Bron:    https://geheugenvanoost.amsterdam/page/72535/de-zionistische-jeugdvereniging-1

Daniel Klein

Voornaam
Daniel
Achternaam
Klein
Geboortedatum
05 september 1908
Geboorteplaats
Oldenzaal
Sterfdatum
30 november 1943
Sterfplaats
Dorohucza

Daniel Klein kwam uit Oldenzaal. Hij was de oudste zoon van Marcus Klein (1874) en Jette Klein-Cohen (1877). Hij is geboren op 6 september 1908. Na hem kwam zijn zus Esther, geboren op 17 augustus 1909, en zijn broer Izak werd geboren op 5 december 1910.
De familie woonde ten tijde van de geboortes van de kinderen aan de Kerkstraat 22 in Oldenzaal. Het gezin Klein heeft op meerdere adressen in Oldenzaal gewoond.

De vader van Daniel, Marcus Klein, was godsdienstleraar. Ook zijn grootvader, Daniel Klein, had dit beroep. De traditie werd voortgezet, zowel Daniel als Esther en ook Izak kozen dit vak.

In oktober 1926 slaagde Daniel in Amsterdam als godsdienstonderwijzer. In november 1926 vertrok hij naar Leiden. Daar slaagde hij juni 1932 voor het doctoraalexamen wis- en natuurkunde. Hij keerde tijdelijk terug naar zijn ouderlijk huis in Oldenzaal om daarna in 1934 naar Amsterdam te vertrekken.
Zijn ouders Marcus en Jette verhuisden in augustus 1940 ook naar Amsterdam. Ze gingen wonen aan de Cilliersstraat 26. Daniel trok bij hen in.
Van januari tot juli 1942 was Daniel leraar wiskunde op het ‘Lyceum voor Leerlingen van Joodsen Bloede’ aan de Utrechtseweg 64 in Hilversum. Niet bekend is waar hij daarvoor lesgaf.

Daniel was betrokken bij de Nederlandse Zionistenbond. Hij was bestuurslid bij de Jeugdvereniging ‘Zichron Ja’akov’, zoals blijkt uit onderstaand krantenbericht uit 1940.

Uit een krantenbericht uit 1938 blijkt dat men zich in deze Zionistische beweging zorgen maakte over dat ‘we telkens weer de assimilatorische invloeden van de volken, in wier midden we wonen, ondergaan.’ En: ‘Moge spoedig een betere toekomst voor ons volk aanbreken!’

https://geheugenvanoost.amsterdam/page/72535/de-zionistische-jeugdvereniging-1

Van januari tot juli 1942 was Daniel leraar wiskunde op het ‘Lyceum voor Leerlingen van Joodsen Bloede’ aan de Utrechtseweg 64 in Hilversum.

Deze wens was tevergeefs. Niemand van het gezin Klein zou de oorlog overleven.

Daniels ouders Marcus en Jette kwamen op 14 november 1942 aan in kamp Westerbork. Ze zouden op 30 november 1942 verder op transport gaan, maar Marcus werd opgenomen in het ziekenhuis te Groningen waar hij op 28 november 1942 overleed, 68 jaar oud. Zo’n twee weken later, op 12 december 1942, volgde Jettes transport naar Auschwitz, waar ze op 15 december 1942 werd omgebracht. Ze was 65 jaar.

Daniels zus Esther werd opgepakt tijdens een grote razzia in Leiden op 17 maart 1943. Ook het weeshuis waar Esther werkte, werd ontruimd. Ze kwam op 19 maart 1943 aan in kamp Westerbork. Op haar kaart van de Joodse Raad is te lezen dat men nog een poging heeft gedaan om haar als godsdienstonderwijzeres te werk te stellen in kamp Westerbork. Op 22 maart 1943 werd echter genoteerd: ‘Niet mogelijk betr. hier te werk te stellen.’ Daarop volgde op 23 maart 1943 haar transport naar Sobibor. Esther Klein werd daar op 26 maart 1943 vermoord. Ze was 33 jaar.

Daniels broer Izak overleed in het tweede oorlogsjaar in Den Haag, op 17 april 1941. Zijn vrouw Estella en hun twee kinderen kwamen waarschijnlijk op 22 april 1943 aan in kamp Vught. Van daaruit gingen ze op 7 juni 1943 met het zogenaamde kindertransport naar kamp Westerbork. Op Estella’s kaart van de Joodse Raad staan aantekeningen over een aanvraag voor plaatsing op de Palestina-lijst. Ze was actief in de Zionistische jeugdbeweging.
Dit mocht niet baten. Hun transport naar Sobibor was op 20 juli 1943, waar ze op 23 juli 1943 werden vermoord. Estella was 31 jaar, haar kinderen 4 en 2 jaar oud.

Daniel had vanwege zijn functie als ‘leraar Hebreeuws JCB en leraar wiskunde J.HBS’ een Sperre. Hij kwam ruim een half jaar na zijn ouders, op 20 juni 1943, aan in kamp Westerbork en werd geplaatst in barak 57. Zijn transport naar Sobibor was op 20 juli van dezelfde maand, hetzelfde transport als zijn schoonzus en haar kinderen. Daniel werd tewerkgesteld in kamp Dorohucza . Dat was een werk/turfkamp waarvoor af en toe vanuit Sobibor gevangenen geselecteerd werden. Op 7 september 1943 kon hij vanuit dat werkkamp een bericht sturen. Soms werd aan de gevangenen toegestaan om na aankomst een brief met min of meer voorgeschreven inhoud naar familie te sturen.
Bijna alle gevangenen die hier nog verbleven in het najaar van 1943 zijn vermoord bij de Aktion Erntefest (Operatie oogstfeest). Dit was de codenaam van een massamoord, waarbij op 3 en 4 november 1943 meer dan 43.000 joodse mannen, vrouwen en kinderen door de SS en politiefunctionarissen werden vermoord. Aan deze doden is als sterfdatum 30 november 1943 gegeven. Zo ook bij Daniel Klein. Hij is 35 jaar geworden.

Daniel wordt herdacht op de ‘22e Reunie van Jonge Zionisten’ gehouden op 19 oktober 1945.

Bron:  https://oorlogsdodenoldenzaal.nl/personen/slachtoffers-k-t-m-m/2088-2/

Herinneringscentrum Kamp Westerbork
  • Herinneringscentrum Kamp Westerbork
  • Oosthalen 8, 9414TG Hooghalen
  • Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.