Clara Nijstad werd geboren op 31 juli 1871 in Assen. Zij was het oudste kind van Hartog Nijstad en Flora Nathans. Clara had vijf broers. Meijer Joël (1876-1942), Jacob Philippus (1878-1879), Phillippus Jacob (1880-1941) Jacob (1882-1942) en Joël Hartog (1887-1962). Ook had Clara een zus, Aaltje, (1873-1942). Het gezin woonde aan de Oudestraat 24 in Assen. Hartog was vleeshouwer (slager) van beroep. Op 25 november 1906 trouwde Clara op 35-jarige leeftijd met Levie de Swaan. Levie is geboren in Eelde en was weduwnaar van Rachel van Dam. Levie was 52 toen hij trouwde en hij overleed al 3 jaar later, op 29 september 1909 in Groningen.

Clara de Swaan-Nijstad

De Oudestraat in Assen

Clara ging daarna bij haar moeder Flora in huis wonen aan de Oudestraat 24. Haar vader Hartog was al in 1897 overleden. De slagerij stond op naam van haar moeder, beschreven als ‘Mej. de Wed. en erven H. NIJSTAD’. Deze slagerij stond aan de Oudestraat 44. Niet duidelijk is of de familie eerder een slagerij aan huis had aan de Oudestraat 24.

In 1930 werd de slagerij op nummer 44 ‘publiek bij palmslag’ verkocht aan J. Nijstad. Wellicht was dit Clara’s broer Jacob.

 

In de nacht van 2 op 3 oktober 1942 was er een grote razzia in Assen. Een groep van 234 Joden werd opgepakt. Ook Clara en haar oude moeder Flora, 95 jaar oud waren daarbij. De Joden werden via de Noordersingelschool naar kamp Westerbork gebracht. Een plaquette aan de muur van de Noordersingelschool getuigt van deze gebeurtenis.

Kamp Westerbork was in die dagen overvol. Er waren meer dan 15.000 mensen aanwezig. Bob Cahen, ziekenverzorger in het ziekenhuis van het kamp schreef hierover in zijn later gepubliceerde brief ‘Ergens in Nederland’:

‘In het kamp was de chaos compleet: Wat wij toen hebben meegemaakt, tart elke beschrijving. De mensen kwamen hier aan als opgejaagd vee, sommigen begraven onder hun bagage, anderen met helemaal niets bij hen, zelfs niet eens behoorlijk gekleed. Vrouwen die ziek van bed waren gehaald in een dunne nachtpon gekleed; kinderen in hansopjes op blote voeten, ouden van dagen, zieken, gebrekkigen, steeds maar door kwamen nieuwe mensen in het kamp. De barakken raakten vol, overvol. Er was maar plaats voor tienduizend mensen en steeds kwamen er meer. De mensen moesten zomaar gaan liggen op het ijzer. Nog voller werden de barakken. Mensen lagen of zaten buiten. Sliepen ´s nachts in of onder kruiwagens in de open lucht. Eten was er niet genoeg. Warm eten kreeg men soms in de drie dagen en dan nog niet voldoende. De zuigelingen kregen geen melk meer. Er was niets. De pomp voor de watervoorziening werkte onder hoogspanning. Kon het ook niet meer af en zuiverde het water niet voldoende, met het gevolg dat de mensen ongezuiverd water moesten drinken met alle gevolgen van dien. Barakken, waar in normale tijden vierhonderd mensen ingingen, werden nu volgepropt met duizend mensen, die op de grond en overal lagen. Wc´s waren onvoldoende en verstopt. Mannen en vrouwen lagen in één zaal: het was, een chaos.’

Op 30 oktober 1942 moest Clara op transport naar Auschwitz. Direct na aankomst, op 2 november 1942 werd ze vermoord, 71 jaar oud.
Haar moeder Flora Nijstad-Nathans overleed op 7 november 1942 in kamp Westerbork.Zij was 95 jaar oud.

Op de Joodse Begraafplaats in Assen staat een monument waar alle Joodse Assenaren die omkwamen tijdens de Tweede Wereldoorlog worden herdacht.