Arnold Jacobs

Arnold Louis Jacobs werd op 2 maart 1912 geboren in Bottrop, in Duitsland, een plaats niet ver van Oberhausen. Zijn vader was Philips Elias Jacobs, die was geboren in Zutphen op 29 februari 1884 en in Sobibor werd omgebracht op 28 mei 1943. Zijn moeder, Sophie Cohn, was een Duitse, geboren in Wünnenburg op 7 augustus 1877, vermoord in Sobibor op 7 mei 1943. Arnold was enig kind.

Arnold Jacobs

Voornaam
Arnold Louis
Achternaam
Jacobs
Geboortedatum
02 maart 1912
Geboorteplaats
Bottrop
Sterfdatum
02 mei 1945
Sterfplaats
Midden-Europa

Er is niet veel te vinden over de jeugd van Arnold. Zijn ouders waren in Zutphen getrouwd, op 8 september 1910. Sophie was in 1909 in Zutphen komen wonen, en het echtpaar vertrok na het huwelijk naar Eigen, in Westphalen, Duitsland. We kunnen aannemen dat Arnold in Duitsland opgroeide, want in het inschrijvingsboek van de militaire dienst in Nederland (https://archief.amsterdam/indexen/deeds/98533450-ab0c-56a3-e053-b784100ade19 ), staat dat zijn woonplaats in 1931 Düsseldorf was, en sinds 1 augustus 1933 Amsterdam, adres Runstraat 17. Bij “genoten onderwijs” staat Ober Real Schule, wat vergeleken kan worden met HBS in Nederland. Hij werd voor de Nederlandse militaire dienst gekeurd op 5 april 1934 (met grote letters staat in het boek IS NEDERLANDER), als gewoon dienstplichtige; er werden geen gebreken gevonden. Als datum van inlijving wordt 18 februari 1935 genoemd, maar in een wat moeilijk te lezen opmerking staat dat hij uitstel van oefening krijgt voor de tijd van een jaar, en dat wordt in 1936 met nog een jaar verlengd en in 1937 krijgt Arnold vrijstelling. Het is niet duidelijk wat de reden voor uitstel en vrijstelling is. Als beroep wordt winkelbediende (manufacturen) gemeld.

Zijn ouders wonen als de oorlog uitbreekt in Amsterdam, op het adres Waverstraat 101 III. Het beroep van Philip is reiziger. Eerder, bij zijn inschrijving voor de militaire dienst, waarvoor hij wegens bijziendheid werd afgekeurd, staat dat hij bakkersknecht was, en bij zijn uitschrijving uit de gemeente Zutphen in 1910 staat dat hij boekhandelaar was. De broer van Philip, Jakob Jacobs, woonde op de eerste verdieping in het pand aan de Waverstraat, met zijn tweede vrouw Regina Kann, een weduwe uit Duitsland, met wie hij op 13 mei 1942 was getrouwd in Hilversum, waarna ze naar de Waverstraat 101 I waren verhuisd. Beiden werden op 19 februari 1943 in Auschwitz vermoord. De zoon van Jakob, uit een eerder huwelijk met Emma Neheimer, Heinz Ludwig Jacobs (geboren in Münster op 29 augustus 1915), woonde bij zijn oom Philip op de derde verdieping. Hij ging op 30 april 1942 als keukenknecht werken in het Apeldoornsche Bosch. Vandaar werd hij op 22 januari 1943 naar Westerbork gevoerd. Hij werd op 4 juni 1943 vermoord in Sobibor.

De ouders van Arnold zijn met verschillende transporten uit Westerbork vertrokken. Moeder Sophie Jacobs-Cohn kwam op 25 februari 1943 aan in kamp Westerbork. Ze was alleen want haar echtgenoot was op dat moment opgenomen in het ziekenhuis. In Westerbork deed Sophie een verzoek om in het kamp te mogen wachten op haar echtgenoot. Dit werd echter niet of in ieder geval niet op tijd ingewilligd, want met het transport van 4 mei 1943 werd Sophie naar Sobibor gebracht, waar ze op 7 mei 1943 werd vermoord. Philip Jacobs kwam op 20 mei 1943 aan in Westerbork en werd op 25 mei 1943 naar Sobibor gedeporteerd. Hij werd direct na aankomst op 28 mei 1943 vermoord in dat kamp.

Arnold, een vrijgezel, woonde in 1942 in Heerlen. Er is voor hem een stolperstein gelegd op het adres Pluijmaekerstraat 1, en in de beschrijving die wordt gegeven op de website www.lodewijkfoijer.nl lezen we dat hij zich in 1940 vanuit Helmond in Heerlen had gevestigd.




Bron:Tracesofwar.nl

Hij krijgt op 25 augustus 1942 een oproep om zich te melden in Maastricht voor tewerkstelling in Duitsland, waar hij gehoor aan geeft. Samen met een groep van 62 Joodse mannen uit Heerlen wordt hij op 26 augustus 1942 naar Westerbork gevoerd vanwaar hij op 28 augustus op transport naar Auschwitz wordt gesteld met diezelfde groep mannen.

Op een monument in Heerlen, ter nagedachtenis aan deze mannen, staat:
Omdat ze Joods waren, werden deze Heerlenaren weggevoerd, zij keerden niet terug”


https://www.4en5mei.nl/oorlogsmonumenten/zoeken/3430/heerlen-joods-monument-2


Tussen 28 augustus 1942 en 12 december 1942 vonden de zogenaamde Coseltransporten plaats. Uit Westerbork vertrokken in die periode 18 treinen, en werden in totaal 3500 Nederlandse Joodse mannen in Cosel uit de trein gezet, van wie 181 de oorlog zouden overleven. Ook uit België en Frankrijk stopten treinen in Cosel, een stadje dat op 80 km ten westen van Auschwitz lag. De mannen werden naar werkkampen in Silezië gebracht, georganiseerd door de Organisation Schmelt, waar ze onder zeer moeilijke omstandigheden dwangarbeid moesten verrichten. Van de in totaal 9600 mannen van alle Coseltransporten zouden tussen de 700 en 900 de oorlog overleven.



Arnold Jacobs zat op het eerste transport uit Westerbork naar Auschwitz waarbij mannen in Cosel uit de trein werden gehaald. In die trein, die op 28 augustus 1942 uit Westerbork vertrok, zaten 80 Limburgse Joodse mannen. Samen met 90 andere mannen werden ze op ruwe manier van hun geliefden gescheiden, uit de trein geslagen en in vrachtwagens naar kamp Sakrau gebracht. Op grond van wat er in het boek Tussenstation Cosel van Herman van Rens en Annelies Wilms staat over dit transport is het waarschijnlijk dat Arnold ongeveer het volgende is overkomen:


https://nl.wikipedia.org/wiki/Coseltransporten


In het kamp Sakrau werd door de gevangenen gewerkt aan de Reichsautobahn door zand te winnen en dat naar de enkele kilometers verderop gelegen weg in aanbouw te brengen, heel zwaar werk. De gevangenen moesten al hun spullen inleveren, maar omdat veel gevangenen ook een functie kregen in het kamp, was het er dragelijker dan in veel andere kampen. Zeer waarschijnlijk is Arnold in 1944 naar kamp Blechhammer gevoerd, omdat op 1 april 1944 alle 3060 mannelijke gevangenen die daar waren een nummer op hun arm getatoeëerd kregen. Dat waren de nummers 176510 tot 179569 en via Arolsen-archives.org weten we dat op Arnolds kaart van Buchenwald, waar hij later was, staat dat hij nummer 177547 had. Toen in begin 1945 de Russen naar het westen oprukten, vreesden de Duitsers dat de gevangenen in Russische handen zouden vallen en getuigenis zouden kunnen afleggen van de erbarmelijke toestanden in de kampen. Daarom zijn op 21 januari 1945 duizenden gevangenen, waaronder 1400 van de Coseltransporten, te voet vertrokken uit Blechhammer, richting kamp Gross Rosen en andere kampen. De omstandigheden van de ongeveer tiendaagse tocht waren verschrikkelijk: het was winter en heel koud, de mannen hadden vrijwel geen warme kleren, geen of zeer slecht schoeisel, ze kregen amper te eten en sliepen in de open lucht. Gross Rosen wordt ook op de Buchenwald registratie van Arnold vermeld; het was een vreselijk kamp, waar de gevangenen uren op appèl moesten staan, maar ze bleven er slechts enkele dagen, want ook daar waren de Russen in aantocht. Het volgende kamp was Buchenwald. De mannen kwamen er aan in goederentreinen, kolentreinen waren het, zonder eten, water en wc’s. De eerste treinstellen werden door de Amerikanen gebombardeerd, en mogelijk zat Arnold in een van die treinstellen, want de gevangenen die het bombardement hadden overleefd en op 10 februari in Buchenwald aankwamen, kregen een nummer tussen 124000 en 131000, en op Arnolds kaart is te zien dat hij nummer 125958 had, en dat hij op 10 februari 1945 uit Gross Rosen in Buchenwald aankwam.

Op 7 en 8 april 1945, toen de Duitsers begrepen dat de Amerikanen op het punt stonden het kamp te bevrijden, liepen tienduizenden vooral Joodse gevangenen door de poort naar buiten. Onder hen het merendeel van de nog levende Coselmannen. Op 11 april bevrijdden de Amerikanen de overgebleven gevangenen in Buchenwald, waarna ongeveer de helft van de Joden die toen nog leefden het heft in eigen handen namen en probeerden te vluchten. Veel van hen verloren het leven in de allerlaatste dagen van de oorlog.

Waar Arnold Jacobs de laatste maand van zijn leven is geweest is niet bekend. In alle documenten die over hem te vinden zijn staat dat hij stierf op 2 mei 1945, ergens in Midden Europa.

Waar Arnold Jacobs de laatste maand van zijn leven is geweest is niet bekend. In alle documenten die over hem te vinden zijn staat dat hij stierf op 2 mei 1945, ergens in Midden Europa.

Herinneringscentrum Kamp Westerbork
  • Herinneringscentrum Kamp Westerbork
  • Oosthalen 8, 9414TG Hooghalen
  • Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.