Tot november 1942 kwamen nieuwe gevangenen voor kamp Westerbork aan op het kleine station van Hooghalen, gelegen op ongeveer 5 kilometer van het eigenlijke kamp. Van hier vertrokken ook de transporten in de eerste maanden. Pas in november 1942 was de aftakking van het spoor tot in kamp zelf klaar en in gebruik. In de eerste maanden liepen mensen dus het laatste stuk naar het kamp. Voor de bagage en de mensen die slecht ter been waren werden vaak mensen uit de omgeving met paard en wagen ingezet. Zeker in de eerste periode met twee keer per week een vertrekkend transport was het een komen en gaan van mensen. Pas aangekomenen liepen soms alleen heen en weer terug voor registratie en wat te eten. Ook zijn er groepen die niet verder zijn gekomen dan alleen station Hooghalen. Een voorbeeld hiervan is Alexander Dikker.

Foto links: Station Hooghalen (collectie HcKW)

Alexander Dikker

In de database Naam & Gezicht van het Herinneringscentrum Kamp Westerbork staat bij Alexander Dikker het vakje vermist aangevinkt. Officieel weten we niet wat er met hem is gebeurd. Het is zeer waarschijnlijk dat hij is omgekomen. Anno 2024 zijn er nog steeds ongeveer 500 personen waarvan de status hetzelfde is: officieel niets bekend.

Alexander Dikker werd geboren in Amsterdam op 25 december 1898. Hij volgde een opleiding tot diamantslijper. Daarvoor liep hij eerst in Amsterdam bij verschillende mensen stage en in 1922 vertrok hij enkele maanden voor verdere opleiding naar Antwerpen. Van 1926 tot 1935 woonde hij opnieuw in Antwerpen waar hij werkte bij een diamantbewerker.

Handtekening van Alexander Dikker onder zijn papieren van het Vreemdelingenbureel
Felixarchief, Stadsarchief Antwerpen - Inv.nr. 481#170541

Vanaf 1935 woonde Alexander weer in Amsterdam. Zijn laatste adres is aan de Van Woustraat in Amsterdam-Zuid.

Op 6 maart 1941 deed Alexander aangifte van zijn gestolen fiets.
(politierapport archief gemeente Amsterdam: https://archief.amsterdam/indexen/deeds/28587c23-44ca-4289-bf61-d765748f0459)

Alexander Dikker is al vroeg opgepakt en werd in kamp Amersfoort opgesloten. Via kamp Amersfoort werd hij op 16 juli 1942 met ongeveer 300 andere mannen richting kamp Westerbork weggevoerd. Deze mannen zijn echter nooit in kamp Westerbork geweest: de trein bleef in Hooghalen staan en het transport werd vanuit het kamp aangevuld met ongeveer 600 gevangen waarvan de meeste ook net die dag vanuit Amsterdam waren aangekomen.

Een politieman uit Beilen was getuige van dit transport en vertelde daarover in een rapport het volgende:

Op donderdagochtend 16 juli 1942 om ongeveer 6 uur, bevond ik mij, voor dienst en in uniform gekleed, te Hooghalen in deze gemeente, om toezicht te houden bij het uitladen van ongeveer 800 Amsterdamse Joden en ongeveer 260 gestrafte Joden uit het concentratiekamp te Amersfoort, die aldaar op dat tijdstip per trein arriveerden. Nadat deze mensen waren uitgeladen, moesten allen behalve de 260 gestraften, voor registratie naar het kamp te Oosthalen, gemeente Westerbork. (…)

Door de gestraften werd mij toen meegedeeld, dat tijdens het vervoer een man, aan de bij het inladen opgelopen verwondingen was overleden en dat een andere man zwaargewond was, zelfs zoo erg, dat die man niet zelf uit het rijtuig kon komen. Een van de aanwezige Duitse Officieren gaf toen het bevel deze man uit de wagon te dragen en in het gras naast de spoorbaan neer te leggen, hetgeen door enige inzittende Joden gebeurde. Een derde gewonde kwam uit zichzelf nog uit die wagon. Zo bevonden zich behalve de dode nog 6 gewonden en zieken bij dit transport.

Na de registratie van deze mensen zijn allen dus ook de gestraften ingeladen in een andere trein bestaande uit 2 personenrijtuigen en de rest goederenwagons, in totaal 15 wagons. Bij dit inladen moesten deze mensen in een colonne naast de wagons plaats nemen. Omdat dit niet vlug genoeg gebeurde werden de mensen toegeroepen voort te maken. Toen dit roepen niet voldoende effect had werden meerdere mensen naar hun plaatsen geschopt en toen ingeladen. (…)

Door verschillende ingeladen personen werd mij verteld, dat hun was medegedeeld, dat zij op doorreis waren naar Opper-Silezië aan de Poolse grens, waardoor zij een treinreis hadden te maken van ongeveer drie dagen. Of drinken voor deze mensen is ingeladen weet ik niet, wel zijn 1000 broden ingeladen en verder verschillende soorten groenten.

Door verschillende van de gestraften werd mij nog medegedeeld, dat de verwondingen niet waren veroorzaakt door de manschappen van de Duitse Weermacht, maar door manschappen van de Nederlandsche SS, die hen bij het inladen hadden geschopt en geslagen.

Deze trein van 16 juli 1942 werd onderweg gekoppeld aan het transport dat de dag ervoor was vertrokken en dat blijkbaar oponthoud had en kwam als één transport aan in Auschwitz. Van de ongeveer 2000 mensen, voor het grootste deel bestaand uit jongeren, werden bij aankomst ruim 1500 mensen geselecteerd. De rest werd in de gaskamers gedood. Alexander Dikker hoort bij de groep die tewerkgesteld werd en kreeg nummer 48092.

Fragment lijst binnenkomend transport Westerbork - Auschwitz van 16 juli 1942 met daarop de naam van Alexander Dikker
Arolsen Archives - http://disq.us/t/4rh42am

Dat is het laatste wat we van hem weten. Omdat er niets meer van hem is vernomen, is het aannemelijk dat hij Auschwitz niet heeft overleefd, maar wat er precies is gebeurd, is onbekend.