De broers Pieter Teeuwes en Willem Christiaan Lodewijk Barkema werden op 25 september 1944, samen met nog tien mannen, door de Duitsers gefusilleerd in kamp Westerbork. De groep van twaalf verzetslieden waren eerder die maand na verraad gearresteerd en ingesloten in het Scholtenhuis in Groningen. In de vroege morgen van 25 september werden ze overgebracht naar kamp Westerbork en daar door een vuurpeloton geëxecuteerd.

Willem Barkema

Pieter werd op 9 januari 1887 in Groningen geboren als zoon van voermansknecht Kornelis Barkema en Anje Wieringa. Na zijn scholing was hij werkzaam als boekhouder (procuratiehouder).

Pieter Barkema

Zijn broer Willem was vijf jaar ouder; hij werd op 15 februari 1882 in Groningen geboren. Willem werkte als chroomwerker/fabrikant bij de vernikkelinrichting van een chroomfabriek aan de Poelestraat.

Willem Barkema

Pieter en Willem woonden in de oorlog aan de Mauritsstraat 20 in Groningen. Beide broers waren gereformeerd. Op de lijst van gevangenen in het Scholtenshuis staat als adres van Pieter en zijn broer Willem de Zwanestraat 17 vermeld.

Woning Mauritsstraat tegenwoordig

Tijdens de bezetting sloten Pieter en Willem zich aan bij het verzet; beide bij de Ordedienst. Als gevolg van verraad door de Groningse advocaat Simon Redeker werden zij en tien andere verzetsmensen in september 1944 opgepakt en naar het Scholtenhuis in Groningen gebracht.

Simon Redeker

Zij werden daar aan een ‘verscherpt verhoor’ blootgesteld. Daarbij werden martelingen niet geschuwd. Pieter en Willem Barkema werden op 25 september met tien anderen naar kamp Westerbork gebracht. Het hoofd van de Ordnungspolizei had een executiepeloton samengesteld, bestaande uit SD’ers en leden van de Ordnungspolizei. De verzetsmensen werden achter het crematorium doodgeschoten. Hun kostbaarheden werden afgenomen en in een grote envelop gedaan.

Actie Joodse gevangenen
De lichamen zijn in het crematorium van het kamp verast door twee Joodse gevangenen. Zij verzamelden nog enige bezittingen van de overledenen en begroeven die in busjes achter crematorium. Ook hielden zij op een deur van het crematorium met een krijtje stiekem de data bij waarop de fusillades plaatsvonden en het aantal doden dat zij hadden gecremeerd. De beide gevangenen speelden hierbij met vuur, want kampcommandant Gemmeker had hen opgedragen dat er niets over mocht blijven van de executies.

Aanduiding op het graf bij kamp Westerbork

Door hun heimelijk actie kon na de oorlog snel begonnen worden met de identificatie van de slachtoffers. Begin december 1945 vond een symbolische bijzetting plaats van één urn op begraafplaats Esserveld in Groningen.

Nog een broer
Bijzonder te vermelden is het overlijden van nog een broer Barkema in diezelfde periode. In het Nationaal Archief staat bij de kaart waar het overlijden van Pieter aangetekend is een handgeschreven notitie. ‘Mijn man, Sieger Cornelis Barkema, is en broer van de bovengenoemde en is 18 oktober 1944 van verdriet en schrik zeer plotseling overleden. Hoogachtend; wed. W. Barkema-Hanning, Zwanestraat 17 Groningen’.
Sieger Barkema was horlogemaker en 63 jaar oud toen hij overleed.