Cineast Bob Entrop maakte met zijn team een filmportret van Auschwitz-overlevende Lily van Angeren-Franz (1924-2011). Met andere vrouwen en kinderen moest Lily in Auschwitz onmenselijk en uitputtend werk verrichten. ‘Ik liep als levenloos lijk gedachteloos naar het prikkeldraad dat onder stroom stond. Anderhalf meter van het hek ging ik op de rand van de greppel zitten die ik zelf nog mee had helpen graven.’
Lily van Angeren-Franz
De in Duitsland geboren Lily Franz werd in maart 1943 met haar familie opgepakt en naar het vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau overgebracht. Met andere vrouwen en kinderen moest Lily in het kamp wegen aanleggen met keien en kolengruis. Onmenselijk en uitputtend werk voor de negentienjarige Sintezza.
'Ik liep als levenloos lijk gedachteloos naar het prikkeldraad dat onder stroom stond. Anderhalf meter van het hek ging ik op de rand van de greppel zitten die ik zelf nog mee had helpen graven. Ik knoopte een gesprek aan met het prikkeldraad alsof het een mens was. “Als ik nu tegen je aanloop is alles definitief voorbij. Dan verlost jouw elektriciteit mij van de honger, de kou en het verdriet dat ik hier moet doorstaan. Als ik in deze hel moet blijven tot ik doodga, kan ik er net zo goed meteen een einde aan maken.” Kind, dat kan altijd nog, zei het draad. Als het moet sta ik dag en nacht met mijn stroom voor je klaar. Maar nu nog niet.’
Het gesprek met het prikkeldraad
'Ik knoopte een gesprek aan met het prikkeldraad alsof het een mens was. “Als ik nu tegen je aanloop is alles definitief voorbij. Dan verlost jouw elektriciteit mij van de honger, de kou en het verdriet dat ik hier moet doorstaan".'
Via een meelevende Poolse gevangene weet Lily aan een iets beter baantje bij de administratie van het kamp - de Schreibstube - te komen. De leefomstandigheden blijven echter ontzettend zwaar.
‘Je moest ervoor zorgen niet op de voorgrond te komen staan. Niet opvallen, wilde je een kans maken te overleven. De honger werd een obsessie. Je had permanent hoofdpijn en je kon niet goed meer zien. Flauwvallen was schering en inslag. Je probeerde er maar als een soort schaduw door heen te laveren.’
Lily wist uiteindelijk de kracht te vinden om de oorlog te overleven. Per toeval kwam ze na de bevrijding in Nederland terecht waar ze tot haar overlijden in 2011 zou blijven wonen. Vanuit haar woonplaats Woerden probeerde Lily jarenlang iets over haar moeder te weten te komen. Pas in 1952 hoorde ze dat slechts twee familieleden de oorlog hadden overleefd: haar vader en haar zusje Waltraud. De band werd hersteld maar Lily besloot in Nederland te blijven.
‘Ik heb mijn kinderen onze taal niet geleerd. Na de oorlog was je doodsbang. Als iemand naar mijn afkomst vroeg dan zei ik altijd dat ik uit Hongarije kwam. Niet alleen uit zelfbescherming, maar ook bedoeld voor de veiligheid van mijn kinderen. Maar ik ben en blijf een Sintezza. Dat is helemaal niet moeilijk, je hoeft alleen maar jezelf te zijn.’
