Claus Bock

Claus Victor Bock werd geboren in de Duitse stad Hamburg, op 7 mei 1926. De ouders van Claus Bock vluchtten op 21 september 1938, de verjaardag van vader, van Hamburg naar Nederland vanwege de racistische vervolging. Zijn ouders gingen al snel door naar India. Voor Claus werd een kostschool gezocht.

Claus Bock

Voornaam
Claus Victor
Achternaam
Bock
Geboortedatum
07 mei 1926
Geboorteplaats
Hamburg

Claus vertelde daar later over: "Mijn vader was een chemische handelaar. Vanuit zijn stage in Antwerpen was hij bekend met de Franse taal. Hij had relaties met Belgische zakenvrienden, namens wie hij voorlopig naar India zou reizen. Moeder zou hem natuurlijk vergezellen, maar hen werd geadviseerd om hun twaalfjarige zoon niet onmiddellijk mee te nemen vanwege het tropische klimaat en een nog onzeker bestaan.” Een Belgische kloosterschool die aan de ouders werd aanbevolen, werd bezocht, maar uiteindelijk werd gekozen voor een school waar een voormalige klasgenoot van moeder, Josi Warburg, als huismoeder werkte. Dat was de Quakerschool in Eerde bij Ommen.

De Quakerschool in Eerde

“Solange wir dichten und schreiben, geschieht uns nichts.”

Claus kwam daar in contact met de geschriften van Stefan Georges en Wolfgang Frommel. Deze laatste ontmoette hij eerst per brief en vervolgens persoonlijk, toen Frommel docent werd aan de Quaker school Eerde. Dit resulteerde in een levenslange relatie en een 'liefde die vriendschap betekent', zoals Claus het uitdrukte.

In augustus 1942 wilde Claus vanwege de toenemende dreiging van Eerde wegvluchten. Claus was nogal nerveus van aard en daarom werd er een fictief zelfmoordplan bedacht voor Claus. Als bekend werd dat hij ondergedoken zat, dan zou dat gevaarlijk kunnen worden voor zijn medeleerlingen op Eerde. Iemand schreef een afscheidsbrief namens Claus waarin stond dat hij zelfmoord ging plegen. Voordat ze het plan uitvoerden stopten ze eerst wat belangrijke spullen van hem in een koekblik. Dat blik begroeven ze in het bos. Vervolgens gooiden ze één van zijn zakdoeken in de Regge. De politie werd gealarmeerd en zocht in de rivier naar Claus. Ze visten zijn zakdoek op en concludeerden dat hij was verdronken. Het zelfmoordplan werkte. De Duitsers kwamen niet naar Eerde.

Claus vluchtte eerst naar de kippenboerderij van Makkinga. Via allerlei omwegen kwam hij uiteindelijk in Amsterdam terecht. Claus zat daar, evenals zijn voormalige leraar Friedrich W. Buri, en enkele andere medeleerlingen van Eerde vanaf 1942 ondergedoken aan de Herengracht 401. Claus overleefde de oorlog en schreef later een boek over deze onderduikperiode. Na een carrière als hoogleraar in Londen kwam hij terug naar Amsterdam en ging wonen in het huis aan de Herengracht 401 waar hij ook zat ondergedoken. Daar was inmiddels de Stichting Castrum Peregrini opgericht, genoemd naar het door Frommel opgerichte tijdschrift. De stichting richt zich op het ondersteunen van kunstenaars. Bock was tot 2001 voorzitter van deze stichting. Het levensmotto van Claus Bock was: “Solange wir dichten und schreiben, geschieht uns nichts.” Hij overleed te Amsterdam op 5 januari 2008.

In 2007 deden leerlingen van het Vechtdalcollege in Ommen onderzoek naar de Joodse docenten en leerlingen die tijdens de oorlog verbleven op de Quakerschool op het landgoed Eerde bij Ommen. Toen de dreiging toenam dook een deel van hen onder terwijl anderen werden weggevoerd. De resultaten van het onderzoek werden gepresenteerd in een tentoonstelling in het Herinneringscentrum Kamp Westerbork en in door de leerlingen geschreven Westerborkportretten. Veel meer informatie en foto’s over dit onderwerp zijn te vinden op de website www.oudommen.nl.

Herinneringscentrum Kamp Westerbork
  • Herinneringscentrum Kamp Westerbork
  • Oosthalen 8, 9414TG Hooghalen
  • Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.