Kamp Westerbork werd op 12 april 1945 bevrijd door een regiment Canadese soldaten, één Nederlandse geheim agent en twee technisch onderlegde kampgevangenen.
Werner Ledermann
De geheim agent is de in oktober 1944 boven Drenthe gedropte Willem van der Veer. In de namiddag van 10 april 1945 springt Van der Veer op zijn fiets en rijdt in zijn eentje naar het gemeentehuis van Westerbork. Met slechts één pistool weet hij de NSB-burgemeester en enkele raadsleden te gijzelen. Als de telefoon gaat neemt Van der Veer op. Aan de andere kant van de lijn is Albert Konrad Gemmeker, commandant van kamp Westerbork. Wanneer Gemmeker doorkrijgt dat het gemeentehuis in geallieerde handen is gevallen gooit hij de hoorn erop.
De volgende dag vlucht Gemmeker met zijn bewakers naar het westen. Vrijwel alle dieren van de kampboerderij worden op een trein geladen en naar Duitsland gezonden. Onder de vlag van het Rode Kruis wordt Westerbork overgedragen aan de hoogste Joodse Dienstleiter, Kurt Schlesinger. Voordat hij vertrekt beveelt Gemmeker als laatste zijn bewakers de elektriciteit af te sluiten, de nieuwe leiding van het kamp met een probleem opzadelend.
Haperen
Het lijkt echter te werken: de lichten in de barakken gaan aan, de keuken kan het eten bereiden en ook de telefoonlijnen haperen niet meer
Werner Ledermann (1920) krijgt vervolgens met een collega de opdracht het probleem op te lossen. Ledermann, die sinds februari 1942 in Westerbork verblijft en na de bevrijding naar de Verenigde Staten emigreert, wordt onder de nog aanwezige kampgevangenen als de beste monteur beschouwd. Hij is ook de man die betrokken is geweest bij de bouw van een noodgenerator in het voorjaar van 1943. En hij is met zijn collega de enige die het apparaat kan bedienen.
Binnen korte tijd weten Ledermann en zijn collega Arthur Heiman de noodgenerator aan de praat te krijgen. In de uren die volgen blijven zij om-en-om in diensten bij het apparaat zitten, ter controle, indien er iets mis mocht gaan. Het lijkt echter te werken: de lichten in de barakken gaan aan, de keuken kan het eten bereiden en ook de telefoonlijnen haperen niet meer.
Dat laatste blijkt een belangrijk gegeven als in de namiddag van 12 april 1945, amper 24 uur later, door een op de kampboerderij aanwezige gevangene naar de leiding in de Grote Zaal wordt gebeld.
Zijn boodschap: de Canadezen komen eraan.
Kamp Westerbork is bevrijd!
