De in kamp Westerbork bevrijde kunsthandelaar Lodewijk Houthakker (1926) had geen hoge pet op van kunsthistorici. Hij hechtte meer waarde aan intuïtie en een scherpe blik. Zijn broer Hendrik (1924) daarentegen hechtte veel waarde aan een gedegen opleiding. Hij wist na de oorlog een mooie loopbaan als econoom op te bouwen in de Verenigde Staten. Een dubbelportret in woord en beeld van twee erudiete broers. Met dank aan Kayleigh Veninga en Carmen Veldkamp van het Ubbo Emmius uit Stadskanaal die het deel van Hendrik Houthakker verzorgden.

Lodewijk & Hendrik Houthakker

‘Scepsis, arrogantie, afstand, alles spande in dat gezicht samen om de bijtende aforismen waarvan hij zich tegenover vriend en vijand bediende nog kwetsender te maken, een eigenschap die door financiële onafhankelijkheid, een messcherpe intelligentie, grote belezenheid en hardnekkige vrijgezellendom nog versterkt werd.’

Met een stevige karakterschets introduceert schrijver Cees Noteboom één van de personages in zijn roman 'Rituelen. Het betreft kunsthandelaar Bernard Roozeboom: een ‘zwaar en enigszins landelijk figuur...' 'Zijn hele verschijning stonk (zei hij zelf) op een uitdagende manier naar voorbije tijden.’

Hoewel het personage van Bernard Roozeboom fictief is, komt zijn beschrijving overeen met een echt mens van vlees en bloed. Lodewijk Arnold Houthakker was net als Roozeboom een excentrieke kunsthandelaar met lange tijd een eigen zaak op het Rokin, midden in het hart van Amsterdam. Houthakker was een vrolijke mopperaar, eigenzinnig, genereus en uiterst principieel. 'Wie zijn winkel betrad met snel verdiend geld en met de bedoeling een collectie uit de grond te stampen, kon op zijn verachting rekenen. Dat liet hij ook merken’ , aldus journalist Roelof van Gelder in het NRC op 7 oktober 2008.‘

Zijn voorliefde voor de kunst erfde Lodewijk van zijn vader Bernard Houthakker (1884). Hij stichtte de kunsthandel aan het Rokin in de jaren twintig van de vorige eeuw. Al voor de oorlog trad Lodewijk, met slechts enkele jaren Mulo op zak, in dienst bij zijn vader van wie hij het vak leerde.

In 1942 kwam de Joodse Lodewijk met zijn ouders en oudere broer Hendrik Samuel Houthakker (1924) in een Joods elitekamp in Barneveld terecht. Op 29 september 1943 werd het gezin naar kamp Westerbork overgebracht. Lodewijk en Hendrik kregen een baantje bij de administratie van Westerbork, weten we uit de enkele brieven die hij verstuurde naar vrienden in Amsterdam die bewaard zijn gebleven. Lodewijk schreef over de barak waarin hij was terechtgekomen, over de driehoog stapelbedden en hij vroeg bijvoorbeeld om alledaagse dingen als tandpasta.

In de zomer van 1944 werden Lodewijk en Hendrik voor enige tijd buiten het kamp bij een SD-hoofdkwartier in Zeist tewerkgesteld. In de chaotische septemberdagen van dat jaar wisten beiden hiervandaan te ontsnappen. Hun ouders waren inmiddels uit Westerbork naar Theresienstadt weggevoerd. De broers doken onder bij een katholiek gezin en konden hier in mei 1945 de bevrijding mee maken.

Na de oorlog en de terugkeer van zijn ouders, werd de kunsthandel aan het Rokin heropend. In de jaren vijftig nam Lodewijk de winkel van zijn vader over. Broer Hendrik Houthakker emigreerde in 1954 naar de Verenigde Staten waar hij zich op wist te werken tot een gerenommeerd econoom.

In de jaren zestig en zeventig genoot de zaak van Lodewijk Houthakker internationale faam. Hoewel hij ook in schilderijen handelde ging zijn liefde uit naar tekeningen. Met name tekeningen die door andere collecteurs terzijde werden gelegd. Vooral curieuze ontwerptekeningen uit de zestiende eeuw konden hem bekoren. Jaarlijks stelde hij een expositie samen, waarbij een mooie catalogus verscheen. In 1989 vond in het Stedelijk Museum een tentoonstelling van zijn eigen collectie plaats. Er verscheen een catalogus van zo’n 1.300 vooral Franse en Italiaanse tekeningen.

In 1998 moest Houthakker om financiële redenen zijn zaak aan het Rokin sluiten. De handel werd nog voortgezet vanuit zijn ouderlijke huis aan de Herengracht maar liep op een gegeven moment af.

In oktober 2008 overleed Lodewijk Houthakker, een half jaar na zijn broer Hendrik.
Hij bleef ongehuwd en werd 82 jaar.