Henri Blitz (1887) was voor Ineke Kiesling-van Bever Donker en Eveline Blitz een vrijgevige grootvader aan wie beide kleinkinderen spaarzame maar liefdevolle herinneringen bewaren. Een familieportret.

Henri Blitz

‘Opa was mijn “grote vriend”. Regelmatig logeerde ik bij mijn opa en oma, en in mijn vroegste herinneringen waren die logeerpartijen een groot feest! Lekker eten en grapjes maken waren heel belangrijk. Soms moesten we zo hard lachen dat mijn oma hem waarschuwde om te stoppen. “Dat arme kind krijgt er nog wat van… .” Opa trok zich hier niks van aan, integendeel, we konden niet meer stoppen met lachen!’

Uit de spaarzame herinneringen van zijn kleindochters Ineke en Eveline rijst het beeld van Henri Blitz als gezellige en vrijgevige grootvader. Een man met veel affectie voor zijn verwanten; met een grote liefde voor zijn naasten. Zijn familie maakte Henri trots: een bekende fotograaf liet hij een portret van zijn kleindochter maken, bij een muzikale uitvoering zat hij als opa te pronken op de eerste rij.

Het was zijn familie die er indirect ook voor zorgde dat Henri Blitz de Tweede Wereldoorlog overleefde. Als ‘gemengd-gehuwde’ man met twee kinderen was hij lange tijd gevrijwaard van transport naar Westerbork. Henri was al voor de oorlog gescheiden van zijn niet-Joodse vrouw Christien Putter, maar vanwege de gevolgen die dat voor hem onder het nazibewind kon hebben, liet zijn ex-vrouw deze scheiding via een bevriende ambtenaar in de bevolkingsadministratie doorstrepen.

 

Voor de Tweede Wereldoorlog bezat de uit Rotterdam afkomstige Henri een fabriek in Maassluis waar gegraveerd werd en waar onder andere rubberen stempels werden gemaakt. Henri had het idee om in zijn fabriek rubberen auto’s te gaan produceren, een ambitie die hij nooit helemaal tot uitvoering wist te brengen. Onder de bestaande automerken bestond simpelweg te weinig interesse. Vanwege zijn Joodse achtergrond moest Henri de fabriek in 1942 afstaan.

In de zomer van 1944 werd Henri toch nog opgepakt en naar kamp Westerbork overgebracht. Hij kwam in eerste instantie in één van de strafbarakken terecht, barak 67. De meeste gevangenen die tijdens de oorlogsjaren in barak 67 verbleven, werden na een paar dagen of weken naar een vernietigingskamp in Oost-Europa weggevoerd. Zijn gemengd-gehuwde status bracht Henri in Westerbork echter opnieuw in een bijzondere positie. Ook in het kamp wisten de nazi’s niet precies wat ze met de groep gemengd-gehuwde mannen en vrouwen aan moesten. Zeker zij die kinderen hadden, die waren geboren voor 1942, werden in de praktijk voor langere tijd van deportatie vrijgesteld.

Henri Blitz’ verblijf in kamp Westerbork eindigde op 5 april 1945. Met enkele tientallen andere ‘arbeitsunfähigen Mishehepartner’ – arbeidsongeschikte gemengd-gehuwde mannen en vrouwen met kinderen – werd hij een week voor de bevrijding van het kamp door nazi’s vrijgelaten.
‘Dan wird die Abfahrt auf 17.00 uhr festgezetz; um diese Zeit is auch ein grosse Menschenmenge beim West-Posten um den Abfahrenden zuzuwinken. Es gibt Tränen an beide Seiten, teils wohl vor die Aufregung, teils aber auch aus Abschiedsschmerz, denn es werden – wie sagt man doch zo schön – zarte Bande zerissen’, zo noteerde kampgevangene Hans Bial die dag in zijn dagboek.

Na de Tweede Wereldoorlog wilde Henri weinig over zijn tijd in kamp Westerbork vertellen. De oorlog was een gesloten boek, zo concludeerde hij. ‘Lieve kind, dat is voorbij, daar praten we niet meer over’, zei Henri als één van zijn kleindochters naar zijn oorlogsrelaas vroeg. Hij wilde dat zijn kleinkinderen zich zouden richten op de toekomst, al hing de grauwsluier van de geschiedenis voelbaar over dat deel van het verleden.

Tot het einde van zijn leven behield Henry een passie voor sport en vooral ook voor muziek. Hij bezat een prachtige cello, betaalde de muzieklessen van Ineke, en liet Eveline in haar jonge jaren via een platenspeler regelmatig kennismaken met klassieke muziek. Wanneer ze de afgedraaide platen mooi vond, mocht ze deze vervolgens gelijk mee naar huis nemen.

In de laatste fase van zijn leven kreeg Henri Blitz een relatie met de bekende beeldhouwster Adrie Blok, en betrok met haar een woning in de Alexanderpolder. Zijn kleinkinderen hadden inmiddels zelf kinderen gekregen, die net als hun ouders bij bezoeken werden verwend met de nodige kleine en grote cadeautjes.

Op 7 juli 1974 kwam er een einde aan het bewogen leven van Henri Blitz. Hij stierf in zijn stoel, kijkend naar de finale van het Wereldkampioenschap voetbal tussen Nederland en West-Duitsland.