Het portret van Heinz Wolf (1914) werd gemaakt door Els van Rijn-Zandstra. Heinz wist als lid van de Joodse Ordedienst (OD) tot het einde van de oorlog in kamp Westerbork achter te blijven.
Heinz Wolf
‘KONINKLIJKE BOODSCHAP
Aan
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Wij bieden U hiernevens ter overweging aan een ontwerp van Wet tot naturalisatie van Otto Breyer en 19 anderen.
De toelichtende memorie (en bijlagen), die het Wetsontwerp vergezelt, bevat de gronden waarop het rust.
En hiermede bevelen Wij U in Gods heilige bescherming.
Soestdijk, 8 December 1951.
JULIANA.
De hoedanigheid van Nederlander wordt bij deze verleend aan:
13. …
14. Heinz Wolf, geboren te Dortmund (Duitsland) 28 April 1914, econoom in dienst van het Internationaal Insituut voor het Spaarwezen, wonende te Amsterdam, provincie Noordholland;
15. …
MEMORIE VAN TOELICHTING
… De staatloze verzoeker Heinz Wolf, genoemd in artikel 1, onder 14°., werd in 1914 te Dortmund (Duitsland) geboren. Hij woont sedert 1938 onafgebroken in ons land en is genoegzaam geassimileerd. Gedurende de oorlogsjaren verbleef hij in verschillende interneringskampen. Als econoom in dienst van het Internationaal Instituut voor het Spaarwezen heeft hij zich een bestaan verworven.
…
De Minister van Justitie
H. MULDERIJE’
Heinz Wolf is 37 jaar als het wetsvoorstel tot naturalisatie wordt ingediend. Hij woont dan 13 jaar in Nederland en is zes jaar getrouwd met de in Amsterdam geboren Therese Louise Neumann, dochter van een in 1921 tot Nederlander genaturaliseerde Hongaar. Ze hebben een zoontje van vijf jaar, Hans. Heinz heeft een baan als econoom.
De ‘staatloze verzoeker Heinz Wolf’ werd geboren in Dortmund op 28 april 1914. Zijn vader is Salomon Wolf, zijn moeder Emilie Steinmann. Als Heinz 18 jaar oud is komt Hitler aan de macht en beginnen voor hem de beperkingen en het lijden onder de anti-Joodse politiek.
In november 1938, na de Kristallnacht, vlucht hij naar Nederland, 24 jaar oud. Hij lijkt een maand bij particulieren in de Rivierenbuurt in Amsterdam te zijn opgevangen; later verblijft hij als illegale vluchteling in verschillende interneringskampen, onder andere in Hellevoetsluis en Veenhuizen. Op 22 april 1940 wordt hij ingeschreven in kamp Westerbork, dan nog een opvangkamp voor Duits-Joodse vluchtelingen. Hij geeft als beroep op: Landbaukundiger.
De inval van Duitsland op 10 mei en de daaropvolgende capitulatie van Nederland, zo’n drie weken nadat hij in Westerbork aankwam, zullen hem met zorg vervuld hebben. Hij maakt de mislukte evacuatie van het kamp mee.
Vijf jaar
Heinz verblijft ruim vijf jaar in Westerbork, is bijna 26 jaar als hij aankomt en 31 jaar op 7 juli 1945 als hij het kamp verlaat.
Heinz behoort als Duits-Joodse vluchteling tot de groep eerste bewoners van kamp Westerbork, de zogenoemde Alte Lagerinsassen. Hij heeft werk in het kamp bij de Ordedienst, is gezond, veroorzaakt geen moeilijkheden en krijgt een waardevol stempel met de Z van Zurückgestellt op zijn kampkaart. Hij hoeft niet op transport … zolang hij van nut blijft. Veel transporten ziet hij aankomen en vertrekken; de onrust, de angst, de wanhoop en het verdriet van veel kampbewoners maakt hij mee.
Achterop zijn kampkaart lezen we:
'am 13.1.43 abkommandiert nach Amsterdam. 30.9.43 Auf dienstreise nach Amsterdam. 10.1.44 Auf Dienstreise nach Amsterdam bis 31.1.44. 29.2.44 Dienstreise Mann verlaengert bis zum 31.3.44'
Heinz wordt verschillende keren in Amsterdam gestationeerd om het nazi-bestuur te helpen bij de deportatie van Joden. Hij verblijft een periode in de Jan van Eijckstraat, boven het kantoor van de Expositur, een afdeling van de Joodse Raad. De Jan van Eijckstraat, vlakbij de Euterpestraat waar de Zentralstelle für Jüdische Auswanderung gevestigd is, de voormalige school waarvandaan de deportaties worden geregeld. De Euterpestraat … waar de jonge vrouw woont waarmee hij in november 1945 zal trouwen.
Heinz verblijft ruim vijf jaar in Westerbork, is bijna 26 jaar als hij aankomt en 31 jaar op 7 juli 1945 als hij het kamp verlaat. Eind oktober van hetzelfde jaar trekt hij officieel in bij zijn toekomstige vrouw en schoonfamilie op de voormalige Euterpestraat, nu Gerrit van der Veenstraat geheten. Hij trouwt een maand later en in het voorjaar van 1946 wordt hij vader.
In mei 1949 verhuist hij met zijn gezin en schoonouders naar de Benoordenhoutseweg in Den Haag. Heinz werkt als econoom bij het Internationaal Instituut voor het Spaarwezen. In december 1951 wordt hij aan de Tweede Kamer voorgedragen voor naturalisatie; op 28 mei 1953 wordt het wetsontwerp ter naturalisatie ‘achtereenvolgens zonder beraadslaging en zonder hoofdelijke stemming aangenomen.
Heinz Wolf is Nederlander.
