Gepensioneerd geschiedenisdocent Hans Piek schreef een portret over Bernhard Stein die als één van de eerste bewoners op 9 oktober 1939 in kamp Westerbork terechtkwam.
Bernhard Stein
Bernhard Stein (1920) was al ruim voor de Duitse inval inwoner van kamp Westerbork. Hij behoorde tot de eerste 22 inwoners van het kamp die begin oktober 1939 in Westerbork arriveerden. ‘Des te verder we kwamen, des te eenzamer werd het. Op een gegeven moment zag je alleen nog maar heidevelden. Af en toe bosjes. En waar uiteindelijk het vluchtelingenkamp zou komen, was een enorme grote vlakte waar alleen hei en zand zich bevonden en wat erg troosteloos was’, aldus medebewoner Werner Bloch, die vrijwel tegelijkertijd met Bernhard in Westerbork aankwam, over deze begintijd.
Bernhard, die door zijn vrienden in Westerbork ook wel Bernt werd genoemd, kwam uit een gezin met oorspronkelijk zes kinderen, waarvan er twee al vroeg overleden. Zijn vader stierf toen Bernhard twaalf jaar oud was. Zus Bertha emigreerde in 1936 naar Groot-Brittannië.
In 1938, na de Kristallnacht vluchtte moeder Lilly met jongste dochter Brünetta en Bernhard naar Rotterdam. In 1939 werden zij gevolgd door Bernhards zus Else en haar man Heinz. Korte tijd later moet Bernhard, al dan niet vrijwillig, naar Westerbork zijn vertrokken.
Alte Lagerinsasse
Bernhard was vanaf dat moment Alte Lagerinsasse en kreeg een rode Z op zijn kampkaart; hij was voorlopig van transport vrijgesteld. Zus Brünetta en moeder Lilly die vanuit Sittard in 1943 naar Westerbork werden gebracht behoorden tot de tweede groep.
Nadat de eerste treinen in juli 1942 uit kamp Westerbork vertrokken werden de bewoners onderverdeeld in zij die voor juli van dat jaar al in Westerbork waren en zij die later kwamen. Berhard was vanaf dat moment Alte Lagerinsasse en kreeg een rode Z op zijn kampkaart; hij was voorlopig van transport vrijgesteld. Zus Brünetta en moeder Lilly die vanuit Sittard in 1943 naar Westerbork werden gebracht behoorden tot de tweede groep. Zelfs Bernhard status als 'oude kampgevangene' kon hen niet redden van deportatie: op 14 september 1943 vertrokken beiden met zus Else en haar man naar het vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau waar zij bij aankomst drie dagen later direct om het leven werden gebracht.
Bernhard Stein zelf wist tot het einde van de oorlog in kamp Westerbork achter te blijven. Op 18 juli 1945, ruim vijf jaar en negen maanden na zijn komst verruilde hij het kamp voor een woning in Amsterdam. Hier zou hij in ieder geval tot 1963 blijven wonen.
In zowel Gelsenkirchen (Dld) als Sittard zijn voor Lilly en Brünetta Stein Stolpersteine (struikelstenen) geplaatst.
