In 2013 zijn er in Assen struikelstenen gelegd voor vier zussen Reinheimer: Babetta, Frieda, Auguste en Lina. In 1935 vluchtten zij vanuit Sankt Wendel in Duitsland naar Assen. In oktober 1942 werden ze naar kamp Westerbork gebracht en vandaar doorgestuurd naar Auschwitz waar ze alle vier werden vermoord.

De gezusters Reinheimer

Babetta, Frieda, Auguste en Lina Reinheimer zijn de dochters van Abraham Reinheimer en Fanny Beilbeck. Abraham Reinheimer was handelaar in metalen en oud ijzer. Het gezin bestond in totaal uit 11 kinderen: 5 jongens en 6 meisjes. Babetta is geboren op 6 juni 1882 in Sankt Wendel. Frieda is geboren op 17 januari 1884 in Wallhalben. Auguste werd in diezelfde plaats geboren op 23 maart 1896 en Lina is weer geboren in Sankt Wendel op 19 maart 1901. Het gezin kwam in 1899 naar Sankt Wendel en woonde vanaf eind 1902 aan de Hospitalstrasse 13 in deze plaats in het uiterste zuidwesten van Duitsland.

Hospitalstrasse 13 tegenwoordig (http://www.alemannia-judaica.de/st_wendel_synagoge.htm)

De oudste broer Isaak vocht in de Eerste Wereldoorlog in het Duitse leger en is in 1915 in Frankrijk gesneuveld. Nadat de ouders waren overleden, moeder al in 1911 en vader in 1924, bleven uiteindelijk de vier zussen over in het ouderlijk huis.

Auguste, Babetta en Lina werkten in de zaak van hun broer Eduard Reinheimer die samen met Ludwig Mendel aan de Schlossstrasse in Sankt Wendel een zaak in manufacturen en herenconfectie dreef.

Uit het adresboek van Sankt Wendel

Een echt familiebedrijf waar ook een andere broer, Alexander, werkzaam was. Verder was Auguste verkoopster. Ze had in 1927 een eigen naaiatelier. Lina was sinds 1921 inkoopster bij de firma Bruch in Sankt Wendel.

Werknemers Firma Bruch in 1934. Liena is de 2e van links. (http://www.hfrg.de/index.php?id=106)

Met de opkomende bedreiging voor de Joden in Duitsland vanaf 1933 werden er ook door de familie Reinheimer plannen gemaakt om het land te verlaten. De vier zussen Reinheimer kwamen uiteindelijk in Assen terecht. In november 1935 werd het huis in Sankt Wendel voor 10.500 Goldmark verkocht. Waarom ze naar Assen kwamen is niet duidelijk, maar wel is bekend dat meer Joden uit Sankt Wendel op hun vlucht in Assen terechtkwamen.

Eerst kwamen de zussen kort op het adres Javastraat 4, vanaf 10 december 1935 waren ze ingeschreven op Kerkstraat 5 en in april 1937 werd in de krant de verhuizing van de dames naar Gymnasiumstraat 3 gemeld.

Prov. Drentsche en Asser Courant, 17 maart 1938

Begin 1938 verhuisden ze naar Kerkstraat 18, een winkelpand met een woongedeelte boven de winkel.

Kerkstraat 18 tegenwoordig

De zussen hadden hier een winkel waar ze verschillende soorten stof en katoen verkochten om kleding te maken. In 1936 werden ze in het adresboek van Assen vermeld als de Gezusters Reinheimer met een plisseer- en ajourinrichting.

Prov. Drentsche en Asser Courant, 28 maart 1939

Broer Alexander kwam met zijn gezin in de jaren ’30 in Meppel terecht.

Toen op vrijdag 2 oktober 1942 het grootste deel van de Joden in Assen werd opgepakt, kwamen ook de zussen Reinheimer in kamp Westerbork terecht. Babetta was daar het langst. Toen haar zussen Frieda, Auguste en Lina op 30 oktober 1942 alweer op transport moesten naar Auschwitz, bleef zij achter. De verklaring daarvoor ligt in het feit dat Babetta langere tijd verbleef in barak 81, onderdeel van het ziekenhuis van het kamp. Zieke gevangenen werden in principe niet op transport gesteld. Uiteindelijk vertrok Babetta met het transport van 16 februari 1943 naar Auschwitz waar zij, net als haar zussen 3 maanden daarvoor, direct na aankomst werd vermoord.

Naast de struikelstenen in Assen worden Babetta, Frieda, Aguste en Liena Reinheimer ook herdacht met struikelstenen voor hun oude woning in Sankt Wendel. Daar zijn aan de Balduinstrasse ook stenen geplaatst voor hun broer Eduard, zijn vrouw en dochter die vanuit Sankt Wendel in oktober 1940 bij de ‘Wagner-Bürckel-Aktion’ met vele andere Joden uit de regio naar het kamp Gurs in het Franse departement Pyrénées-Atlantiques zijn gedeporteerd en van daar in 1942 via het doorgangskamp Drancy naar Auschwitz zijn gebracht en vermoord. Broer Alexander overleed in 1941 in Meppel. Zijn vrouw en zoon werden in 1942 in Auschwitz vermoord.

De stolpersteine in Sankt Wendel ( http://www.alemannia-judaica.de/st_wendel_synagoge.htm)

Over de struikelstenen in Sankt Wendel: https://www.widerdasvergessen.de/images/Stolpersteine%209.4.2011/Flyer%20Stolpersteine%20Endfassung%20pdf.pdf