Jacqueline Calisch-Ricardo

Jacqueline Ricardo werd geboren op 18 september 1915 in Amsterdam. Met haar man en twee jonge dochters kwam zij op 17 juli 1942 aan in kamp Westerbork. Vanwege dooppapieren werden ze voorlopig vrijgesteld van transport en vervolgens op 15 augustus 1942 ontslagen uit kamp Westerbork. Het gezin dook daarna onder in hun eigen woning en overleefde. Kort na de bevrijding werd Jacqueline ziek en overleed. Deze tekst werd geschreven door een dochter die in de onderduik werd geboren:

Jacqueline Calisch-Ricardo

Voornaam
Jacqueline
Achternaam
Calisch-Ricardo
Geboortedatum
18 september 1915
Geboorteplaats
Amsterdam

'Ineens viel mijn oog erop. Of het nu kwam door de tros witte lelies, die het met een teer bloemgebaar omlijstte of doordat het lamplicht fel werd teruggekaatst door een rand van het gladde glas…..ik weet het niet, maar ik zag het. Ik keek niet, zoals ik al zo vaak gekeken had, maar ik zag. En zij keek naar mij, zoals zij misschien al jaren naar mij en de anderen gekeken had. Zij bleef glimlachen, een witte glimlach over de zwarte dood heen. Een glimlach, die nooit tot grijns kan worden, omdat hij inhoud heeft, omdat er een kracht achter schuilt, die nooit meer kan worden opgeheven.

De duldzame, de waakzame, de daadzame, die ons haar eigen ik wegschonk als brood.

In een wolk van sigarettenrook zag ik haar gezicht, haar ogen, die diepe donkere ogen, die zoveel wisten van liefde en oorlog, die zo sterk geloofden, maar die met haar lichaam wegzonken in de aarde. Alleen een glimmende herinnering, door een enkele spijker hoog gehouden. De muur was er, die haar droeg, maar zij was eens zelf een muur, die ons droeg. Maanden hield zij ons verborgen, beschermde ons tegen een geweld. Vijf paar kolenogen vroegen haar alles wat zij had en zij schonk alles weg, als brood…..

Mama, zie je ons? Of heeft de hemel geen ramen, geen portretglas? Voel je dat we aan je denken? Hoor je ook de klok zo kreunend voortgaan en ruik je de lelies met hun diepe witte honingkelk? Zo wit zijn ze, zo wit als je lach…. Mamma, je wist het en toch bleef je lachen. Ik wil het ook proberen, morgen…. Van wie is toch die spreuk, daar naast je, die met bloedrode letters op zijdezacht papier is getoverd: De duldzame, de waakzame, de daadzame, die ons haar eigen ik wegschonk als brood.'

Herinneringscentrum Kamp Westerbork
  • Herinneringscentrum Kamp Westerbork
  • Oosthalen 8, 9414TG Hooghalen
  • Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.